Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 19/17 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Piszu z 2018-05-11

Sygn. akt I C 19/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2018 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

SSR Anna Gajewska

Protokolant:

sekretarka Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 r. w Piszu

sprawy z powództwa S. B., P. B., R. B., M. P., A. B., K. B. zastąpionego przez przedstawicielkę ustawową B. B. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda S. B. kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 07.05.2016r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. B. kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 09.05.2016r. do dnia zapłaty.

III.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda R. B. kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 07.05.2016r. do dnia zapłaty.

IV.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. P. kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 07.05.2016r. do dnia zapłaty.

V.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda A. B. kwotę 2 000 zł (dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 04.05.2016r. do dnia zapłaty.

VI.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. B. kwotę 2 000 zł (dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 07.05.2016r. do dnia zapłaty.

VII.  Oddala wszystkie powództwa w pozostałym zakresie.

VIII.  Zasądza od powodów S. B., P. B., M. P. na rzecz pozwanego kwoty po 352,35 zł (trzysta pięćdziesiąt dwa złote 35/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IX.  Zasądza od powoda R. B. na rzecz pozwanego kwotę 262,35 zł (dwieście sześćdziesiąt dwa złote 35/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

X.  Zasądza od powoda K. B. na rzecz pozwanego kwotę 2 201,94 zł (dwa tysiące dwieście jeden złotych 94/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XI.  Zasądza od powoda A. B. na rzecz pozwanego kwotę 2 300,94 zł (dwa tysiące trzysta złotych 94/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XII.  Odstąpić od obciążania kosztami sądowymi powoda K. B..

XIII.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 1 687,40 zł (jeden tysiąc sześćset osiemdziesiąt siedem złotych 40/100) tytułem części opłat sądowych oraz wydatków na opinie biegłych.

Sygn. akt I C 19/17

UZASADNIENIE

S. B., P. B., R. B., M. P. oraz małoletni A. B. (który w toku procesu osiągnął pełnoletniość) i K. B. zastąpieni przez przedstawicielkę ustawową B. B. (1) wytoczyli powództwa przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę:

- na rzecz S. B. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz P. B. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 8 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz R. B. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz M. P. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz małoletniego A. B. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 5 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz małoletniego K. B. kwoty 11 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci babci S. P. (1) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 5 maja 2016 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwów powodowie i ustawowa przedstawicielka małoletnich powodów wskazali, że 28 grudnia 2006 roku około godziny 13:00 w miejscowości S. doszło do wypadku, w wyniku którego śmierć poniosła S. P. (1). Jadący samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...), J. P., wykonując manewr skrętu w lewo nie zachował należytej ostrożności, nie ustąpił pierwszeństwa prawidłowo kierującemu samochodem marki M. (...) o nr rej. (...), w następstwie czego doszło do zderzenia obu pojazdów. Na skutek zderzenia zmarła pasażerka samochodu marki D. (...)S. P. (1).

Sprawca wypadku objęty był polisą ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej, wystawioną przez pozwany zakład ubezpieczeń. Pozwany został pisemnie zawiadomiony o wypadku, podjął postępowanie likwidacyjne, jednak bezzasadnie odmówił uznania zasady swojej odpowiedzialności w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę powstałą w związku ze śmiercią osoby najbliższej na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. W ocenie powodów stanowisko pozwanego jest błędne.

Powodowie wskazali, że zmarła S. P. (1) była kochającą babcią, dbającą o ciepło rodzinne. Była bardzo lubiana i szanowana przez wielu ludzi. Zawsze potrafiła znaleźć czas dla każdego, kto tego potrzebował. Nigdy nie odmówiła bliskim pomocy. Stanowiła godny wzór do naśladowania dla bliskich i znajomych. Była dla powodów wyjątkową, ciepłą i pełną miłości osobą. Powodowie co roku spędzali wakacje u zmarłej. Tam też pomagali jej w różnych obowiązkach. Mogli zawsze liczyć na jej wsparcie, słowa pocieszenia i dobre rady. Babcia uczestniczyła we wszystkich najważniejszych wydarzeniach rodzinnych i wydarzeniach z życia swoich wnuków. Była swoistego rodzaju ogniwem scalającym całą rodzinę. To za jej życia tętniło życie rodzinne. Wiadomość o śmierci babci była dla wszystkich wielkim wstrząsem. U powodów S. B., P. B., R. B. i M. P. strata babci wywołała pustkę, osamotnienie i długi czas przeżywania żałoby. W pewnym momencie utracili motywację do życia, ich aktywność życiowa uległa znacznemu obniżeniu. Każde święta wzmagają tęsknotę za jej głosem, uśmiechem, wypiekami i dobrymi radami. Starają się często odwiedzać jej grób. Powód A. B. w dacie śmierci babci miał 7 lat, zaś K. B. miał 5 lat. Bardzo dobrze pamiętają babcię, która często pomagała w opiece nad nimi, rozpieszczała ich. Zawsze z niecierpliwością wyczekiwali i odliczali dni do odwiedzin babci. Często oglądają zdjęcia babci, by ożywić wspomnienia.

Wobec powyższego, zdaniem powodów i ustawowej przedstawicielki małoletnich powodów, dochodzone tytułem zadośćuczynienia kwoty 11 000 złotych są w świetle rozmiaru ich krzywdy w pełni uzasadnione, adekwatne do stopnia odczuwanych cierpień i rozmiaru krzywdy i jako takie odpowiadają pojęciu „sumy odpowiedniej” w rozumieniu art. 448 k.c.

Powodowie i ustawowa przedstawicielka małoletnich powodów wskazali, że żądania pozwu w zakresie odsetek oparte są na normie prawnej art. 476 k.c. w związku z art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 481 k.c.

Zarządzeniem z 16 marca 2017 roku Sąd Rejonowy w Piszu sprawy z powództwa S. B., P. B., R. B., M. P. oraz małoletnich A. B. i K. B. połączył do wspólnego rozpoznania. (k. 20)

W odpowiedzi na pozwy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że co do zasady był odpowiedzialny za naprawienie szkód powstałych na skutek zgonu S. P. (1), z racji obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kierującego pojazdem, który ponosił winę za spowodowanie wypadku. Przyznał także, że nie uwzględnił żądań powodów w przedmiocie wypłaty zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierć ich babci. W ocenie pozwanego żądania pozwów są niezasadne, a nadto rażąco wygórowane. Sam fakt, że zmarła była babcią powodów nie przesądza o tym, że należy im się na mocy art. 448 k.c. zadośćuczynienie. Nie każdą więź rodzinną automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy.

Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że nie każde naruszenie dobra osobistego prowadzi do obowiązku kompensaty w postaci zapłaty zadośćuczynienia. Rola zadośćuczynienia polega na zapobieżeniu trwania i złagodzeniu skutków negatywnych doznań wynikających z naruszenia dobra osobistego. Tymczasem w niniejszym przypadku żadnej z tych ról nie sposób przypisać żądanym przez powodów świadczeniom. Od śmierci babci powodów upłynęło bowiem 11 lat. Czas żałoby dawno przeminął. Żądania pozwów motywowane są raczej chęcią wzbogacenia się, aniżeli naprawienia realnie istniejącej szkody. S. P. (1) była osobą w podeszłym wieku. Miała 76 lat, przez co bliskie jej osoby, w tym także powodowie, musieli liczyć się z jej nieuchronnym odejściem z przyczyn czysto naturalnych, a przeżywanie śmierci babci dla wnuków jest rzeczą naturalną bez względu na to, czy następuje ona wskutek wypadku, czy też wynika z przyczyn naturalnych. Także i trauma z tym związana istotnie się nie różni.

Pozwany podniósł, że śmierć babci nie spowodowała istotnych negatywnych następstw w życiu powodów. Nie pozostawali oni w jakiejkolwiek zależności względem babci. Wskutek śmierci babci nie spadły na nich dodatkowe obowiązki. Nie potrzebowali wsparcia rodziny, ani specjalistów do poradzenia sobie z traumą. Bez przeszkód kierowali swoim dalszym życiem. Ich trauma nie wykraczała poza ramy zwykłej żałoby.

Pozwany podkreślił także, że w 2006 roku, kiedy wypadek miał miejsce, uwarunkowania ekonomiczne i prawne były całkowicie odmienne od obecnych. Składki ubezpieczeniowe z tytułu OC nie uwzględniały w swej wysokości ryzyka wypłat zadośćuczynienia z tytułu zgonu najbliższego członka rodziny. Zmiana wykładni przepisów zaistniała przed kilkoma laty winna brać to pod uwagę i zapewnić wykonanie wszystkich zobowiązań z umów ubezpieczenia na poziomie, który tym realiom odpowiada. Ciężar zapłaty świadczeń w wygórowanej wysokości poniosą nie tylko ubezpieczyciele, ale i obecni posiadacze pojazdów mechanicznych na skutek wzrostu składek.

Pozwany zakwestionował również żądanie w zakresie daty odsetek. Zdaniem pozwanego odsetki winny być zasądzone od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 28 grudnia 2006 roku w miejscowości S. miał miejsce wypadek samochodowy. Kierujący samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...), J. P., wykonując manewr skrętu w lewo nie zachował należytej ostrożności, nie ustąpił pierwszeństwa jadącemu prawidłowo kierowcy samochodu marki M. (...) o nr rej. (...), w konsekwencji czego doszło do zderzenia obu pojazdów. W wyniku powyższego zdarzenia, na skutek odniesionych obrażeń, śmierć na miejscu poniosła pasażerka samochodu marki D. (...)S. P. (1).

Sprawca zdarzenia, J. P., w dniu wypadku objęty był polisą ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

(okoliczności bezsporne)

Zmarła S. P. (1) w dacie wypadku miała 76 lat. Mimo wieku była zdrowa, sprawna fizycznie, samodzielna, nie wymagała żadnej opieki. Pracowała na gospodarstwie. Mieszkała w C. z mężem oraz synem J. P. i jego rodziną.

W dacie śmierci S. P. (1) była babcią S. B., P. B., R. B. i M. P. – dzieci córki W., oraz A. B. i K. B. – dzieci córki B.. Bardzo kochała swoje wnuki, a one ją.

W dacie opisanego wyżej wypadku S. B. miał 18 lat, P. B. 23 lata, R. B. 19 lat, M. P. 22 lata, A. B. 7 lat, natomiast K. B. 5 lat. P. B. pozostawał wówczas w związku małżeńskim i mieszkał w S.. W związku małżeńskim pozostawała również M. P., która mieszkała w P.. Pozostali wnukowieS. P. (1)mieszkali z rodzicami w Ł..

Wymienieni wyżej wnukowie byli trwale i silnie związani emocjonalnie z babcią S. P. (1). S. B., P. B., R. B. i M. P. widywali się z babcią praktycznie w każdy weekend, a w dzieciństwie spędzali u niej ferie i wakacje pozostając wówczas wyłącznie pod jej opieką. Garnęli się do niej, bardzo lubili u niej przebywać, spędzać z nią czas, pomagać w pracach na gospodarstwie. Babcia ciągle interesowała się nimi, troszczyła się o nich, angażowała się w ich życie, uczestniczyła w ważnych dla nich uroczystościach, zawsze mogli na nią liczyć. Wspólnie z rodzicami spędzali z babcią wszystkie święta i uroczystości rodzinne. Podobnie małoletni A. B. i K. B., z tym, że z racji wieku nie wyjeżdżali do babci bez rodziców. Jednak regularnie widywali się z babcią, którą wspólnie z rodzicami odwiedzali i która ich odwiedzała w miejscu ich zamieszkania i pomagała w sprawowaniu nad nimi opieki. Byli najmłodszymi wnukami babci, bardzo przez nią rozpieszczanymi.

Wieść o nagłej i tragicznej śmierci babci była dla jej wnuków, zwłaszcza dla S. B., P. B., R. B. i M. P., traumatycznym przeżyciem. Ich żałoba przebiegła jednak normalnie, nie wywołała u nich zaburzeń lub choroby psychicznej, jak również reakcji somatycznych organizmu związanych z przeżywaniem. W tym okresie pojawiły się u nich adekwatne do sytuacji zdolności adaptacyjne do zmian.

(dowód: zeznania świadków I. B. k. 52v, B. B. (1) k. 52v-53, W. B. k. 53; zeznania powoda S. B. k. 53v; zeznania powódki M. P. k. 53v; zeznania powoda R. B. k. 53v-54; zeznania powoda P. B. k. 54-54v; zeznania ustawowej przedstawicielki małoletnich powodów B. B. (1) k. 54v; opinie biegłego sądowego z zakresu psychiatrii k. 72-75, 76-79, 80-82, 83-85, 86-88, 121-123)

(...) S.A. w dniu 4 kwietnia 2016 roku został zawiadomiony o szkodzie S. B., R. B., M. P., małoletniego A. B. i małoletniego K. B., a w dniu 9 kwietnia 2016 roku został zawiadomiony o szkodzie P. B.. Jednocześnie w oparciu o art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. ubezpieczyciel został wezwany do zapłaty na rzecz wymienionych zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci babci.

Ubezpieczyciel odmówił zapłaty zadośćuczynienia.

(okoliczności bezsporne, dowód: akta szkody nr (...))

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym jest, że powodom, jako najbliższym członkom rodziny zmarłej S. P. (1), nie przysługuje roszczenie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., gdyż śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed 3 sierpnia 2008 roku, tj. przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny i niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731), na mocy której do art. 446 k.c. został wprowadzony § 4.

Cytowana ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów intertemporalnych, a zatem – zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 3 k.c. – nie ma mocy wstecznej i nie znajduje zastosowania do stanów faktycznych zaistniałych przed dniem jej wejścia w życie.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest jednak pogląd, zgodnie z którym najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na mocy art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu jaki miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 roku, III CZP 76/10, Lex nr 604152; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.05.2011r., II CSK 537/10, Lex nr 846563; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010r., IV CSK 307/09, Lex nr 846563).

Katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art. 23 k.c., ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Nie budzi jednak wątpliwości, że przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest znacznie szerszy. Należy uznać, że ochronie podlegają wszelkie dobra osobiste rozumiane jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. W judykaturze uznano, że do katalogu dóbr osobistych niewymienionych wprost w art. 23 k.c. należy np. pamięć o osobie zmarłej, prawo do intymności i prywatności życia, prawo do planowania rodziny lub płeć człowieka.

Nie ulega wątpliwości, że rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c. W konkretnym stanie faktycznym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może zatem stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

Za taką oceną przemawia dodatkowo art. 446 § 4 k.c., który zezwala obecnie na uzyskanie zadośćuczynienia od osoby odpowiedzialnej za śmierć osoby bliskiej bez potrzeby wykazywania jakichkolwiek dodatkowych przesłanek, poza wymienionymi w tym przepisie. Można zatem przyjąć, że art. 446 § 4 w relacji do art. 448 k.c. poszerzył możliwość uzyskania zadośćuczynienia, co ma także znaczenie dla rozmiarów przyznawanego zadośćuczynienia. Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. nie powinno być natomiast rozumiane w ten sposób, że w dotychczasowym stanie prawnym art. 448 k.c. nie mógł stanowić podstawy przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Takie stwierdzenie oznaczałoby, że chwila, w której zaszło zdarzenie będące źródłem szkody, decydująca - zgodnie z wyborem ustawodawcy - o możliwości zastosowania art. 446 § 4 k.c., rozstrzygałaby definitywnie o istnieniu lub braku istnienia uprawnienia do uzyskania zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią osoby bliskiej, bez względu na rodzaj tej krzywdy. Prowadziłoby to do radykalnego zróżnicowania sytuacji osób, które doznały krzywdy o podobnym charakterze, nawet w krótkich odstępach czasu, co jest trudne do zaakceptowania (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010r., IV CSK 307/09, Lex nr 846563).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w całości podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego.

Do przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 448 k.c. zalicza się naruszenie dobra osobistego, powodujące szkodę niemajątkową oraz związek przyczynowy między tym naruszeniem a szkodą niemajątkową, która spowodowana jest naruszeniem. Przesłanką odpowiedzialności art. z 448 k.c. jest także nie tylko bezprawne, ale i zawinione działanie sprawcy naruszenia dobra osobistego (vide wyrok Sądu Najwyższego z 12.12.2002r. w sprawie V CKN 1581/00).

W przedmiotowej sprawie przesłanki te zostały spełnione. Nie budzi wątpliwości Sądu, że w wyniku śmierci S. P. (1) doszło do naruszenia dobra osobistego powodów - więzi rodzinnej, której zerwanie spowodowało ból, cierpienie i poczucie krzywdy, a zatem szkodę niemajątkową. Ponad wszelką wątpliwość powodów łączyła ze zmarłą trwała i silna więź emocjonalna. Nie budzi wątpliwości spełnienie również ostatniej z wymienionych przesłanek, a więc bezprawne i zawinione działanie sprawcy naruszenia dobra osobistego, bowiem przyczyna śmierci zmarłej S. P. (1) jest bezsporna.

Podnieść należy, że zadośćuczynienie określone w art. 448 w zw. z art. 23 i 24 k.c., nie jest rodzajowo odmienne od zadośćuczynienia, o jakim mowa w art. 445 § 1 k.c. czy w art. 446 § 4 k.c. W każdym bowiem wypadku stanowić powinno kompensatę doznanej krzywdy, tj. prowadzić do złagodzenia cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomóc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości. Możliwe jest zatem odwoływanie się przy określaniu kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia do kryteriów wypracowanych w orzecznictwie odnoszącym się tak do art. 445 k.c., jak i art. 446 § 4 k.c.

W literaturze i orzecznictwie zwraca się uwagę, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (vide wyrok Sądu Najwyższego z 03.062011r. w sprawie III CSK 279/10).

Równocześnie wskazuje się, iż przyznane zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, gdyż utrata osoby bliskiej zawsze wywołuje ból, lecz przedwczesną utratę członka rodziny.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne. Ustawodawca wskazał, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia, nie sprecyzował jednak zasad ustalania jej wysokości. Niedający się ściśle wymierzyć charakter krzywdy powoduje, że ustalenie jej rozmiaru, a w ślad za tym wysokości zadośćuczynienia, zależy od oceny sądu, który powinien uwzględniać całokształt okoliczności sprawy, rozmiar cierpień psychicznych, ich nasilenie i czas trwania. Sąd Najwyższy w wyroku z 30 stycznia 2004 roku wydanym w sprawie I CK 131/03, wskazał, że powołanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia, ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, ale jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z 09.02.2000r. w sprawie III CKN 582/98 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.11.2007r. w sprawie V CSK 245/07).

Nie ulega wątpliwości, że śmierć osoby najbliższej powoduje uczucie żalu, smutku i przygnębienia u każdego człowieka. Cierpienie jest tym bardziej nasilone, jeżeli śmierć jest niespodziewana i nieuzasadniona, co miało miejsce w niniejszym przypadku.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w szczególności z niekwestionowanych przez strony opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii, z powodów i ustawowej przedstawicielki małoletnich powodów oraz z zeznań świadków I. B., B. B. (1) i W. B., wynika jednoznacznie, że powodowie byli trwale i silnie związani emocjonalnie z babcią S. P. (1). S. B., P. B., R. B. i M. P. widywali się z babcią praktycznie w każdy weekend, a w dzieciństwie spędzali u niej ferie i wakacje pozostając wówczas wyłącznie pod jej opieką. Garnęli się do niej, bardzo lubili u niej przebywać, spędzać z nią czas, pomagać w pracach na gospodarstwie. Babcia ciągle interesowała się nimi, troszczyła się o nich, angażowała się w ich życie, uczestniczyła w ważnych dla nich uroczystościach, zawsze mogli na nią liczyć. Wspólnie z rodzicami spędzali z babcią wszystkie święta i uroczystości rodzinne. Podobnie małoletni A. B. i K. B., z tym, że z racji wieku nie wyjeżdżali do babci bez rodziców. Jednak regularnie widywali się z babcią, którą wspólnie z rodzicami odwiedzali i która ich odwiedzała w miejscu ich zamieszkania i pomagała w sprawowaniu nad nimi opieki. Byli najmłodszymi wnukami babci, bardzo przez nią rozpieszczanymi.

Nagła i tragiczna śmierci babci była dla jej wnuków, zwłaszcza dla S. B., P. B., R. B. i M. P., traumatycznym przeżyciem. Jednak, jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii, żałoba powodów przebiegła normalnie, nie wywołała u nich zaburzeń lub choroby psychicznej, jak również reakcji somatycznych organizmu związanych z przeżywaniem. W tym okresie pojawiły się u powodów adekwatne do sytuacji zdolności adaptacyjne do zmian.

Sąd miał nadto na uwadze, że w dacie śmierci S. P. (1) miała 76 lat. Nie mieszkała na co dzień z powodami, zatem jej odejście nie spowodowało obciążenia powodów jakimiś dodatkowymi obowiązkami. Powodowie S. B., P. B., R. B. i M. P. w dacie śmierci babci byli ludźmi dojrzałymi i samodzielnymi, zaś A. B. i małoletni K. B. mieli zaledwie odpowiednio 7 i 5 lat. Powodowie nie potrzebowali pomocy specjalistów w okresie żałoby. Przeżyli żałobę bez żadnych konsekwencji zdrowotnych. Nie można również pominąć, iż od daty tragicznej śmierci babci powodów i przeżytej przez powodów żałoby upłynęło 12 lat.

Sąd w pełni podzielił opinie sporządzone na potrzeby niniejszej sprawy przez biegłego psychiatrę. Wskazać należy, iż biegły sporządził opinie po uprzednim przebadaniu powodów. Opinie są jasne i pełne, wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie są poparte wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego.

Sąd uznał zeznania powodów i ustawowej przedstawicielki małoletnich powodów oraz świadków za wiarygodne. Są one spójne, logiczne i rzeczowe oraz korelują z opiniami biegłego. Przesłuchani w charakterze stron powodowie spokojnie przedstawili osobę zmarłej babci, relacje ich łączące oraz opisali swój stan psychiczny po śmierci babci.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu kwoty 5 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powodów S. B., P. B., R. B. i M. P. oraz kwoty 2 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powodów A. B. i małoletniego K. B., są odpowiednie i uwzględniają wiek pokrzywdzonych, więź łączącą powodów ze zmarłą babcią, rolę zmarłej w życiu powodów, okres, jaki upłynął od śmierci babci, obecny stan emocjonalny i poznawczy powodów, który nie wskazuje na konieczność objęcia ich pomocą psychologiczną, a nadto uwzględnia fakt, iż powodowie na skutek śmierci babci nie doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i ją zaakceptowali. W ocenie Sądu powyższe kwoty spełniają walor kompensacyjny zadośćuczynienia i jednocześnie nie prowadzą do nieuzasadnionego wzbogacenia powodów.

W związku z powyższym, na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Sąd zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz:

- powoda S. B. kwotę 5 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- powoda P. B. kwotę 5 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 9 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- powoda R. B. kwotę 5 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- powódki M. P. kwotę 5 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- powoda A. B. kwotę 2 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 4 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- powoda K. B. kwotę 2 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

i oddalił wszystkie powództwa w pozostałym zakresie.

W zakresie żądania zasądzenia odsetek od kwoty zasądzonej tytułem zadośćuczynienia, Sąd zważył, iż termin spełnienia świadczenia przez pozwanego, oznaczony był w dniu wypadku przez przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013, poz. 392), zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

W niniejszej sprawie powodowie S. B., R. B., M. P. oraz małoletni wówczas A. B. i K. B. zgłosili pozwanemu szkodę w piśmie dostarczonym 4 kwietnia 2016 roku, zaś powód P. B. w piśmie doręczonym pozwanemu 9 kwietnia 2016 roku. Nie zachodziły przy tym żadne szczególne okoliczności, które uniemożliwiłyby stronie pozwanej wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia, a tym samym pozwany powinien spełnić świadczenie w terminie 30-dniowym. Zatem roszczenia te były wymagalne w odniesieniu do powodów S. B., R. B., M. P., A. B. i K. B. w dniu 4 maja 2016 roku, zaś w odniesieniu do powoda P. B. w dniu 9 maja 2016 roku. Sąd nie mógł jednak wyjść ponad żądania pozwów, dlatego w odniesieniu do powodów S. B., R. B., M. P., A. B. i K. B. zasądził odsetki od daty wskazanej przez tychże powodów, to jest odpowiednio od 7 maja i od 4 maja 2016 roku.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

O kosztach procesu, wobec jedynie częściowego uwzględnienia żądań pozwów, Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c., biorąc pod uwagę wygranie sprawy przez powodów S. B., P. B., R. B. i M. P. w 45%, zaś przez powodów A. B. i małoletniego K. B. w 18%.

Koszty poniesione przez pozwanego (...) S.A. wyniosły 3 600 złotych i są to koszty zastępstwa procesowego.

Powód S. B. postanowieniem Sądu z 19 stycznia 2017 roku został zwolniony od ponoszenia kosztów niniejszego procesu w całości, w tym z opłaty sądowej od pozwu w kwocie 550 zł i kosztów opinii biegłego, które wyniosły 318,72 zł. Na poniesione przez niego koszty składają się zatem koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Powód P. B. postanowieniem Sądu z 18 stycznia 2017 roku został zwolniony z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od pozwu w kwocie 550 zł i kosztów opinii biegłego, które wyniosły 318,72 zł. Na poniesione przez niego koszty składają się zatem koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Powód R. B. postanowieniem Sądu z 19 stycznia 2017 roku został zwolniony z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od pozwu częściowo, mianowicie ponad kwotę 200 zł, oraz zwolniony z kosztów opinii biegłego, które wyniosły 318,72 zł. Na poniesione przez niego koszty składają się zatem opłata sądowa od pozwu 200 zł, koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Powódka M. P. postanowieniem Sądu z 18 stycznia 2017 roku została zwolniona z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od pozwu w kwocie 550 zł i kosztów opinii biegłego, które wyniosły 318,72 zł. Na poniesione przez nią koszty składają się zatem koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Małoletni wówczas powód A. B. postanowieniem Sądu z 18 stycznia 2017 roku został zwolniony z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od pozwu w kwocie 550 zł i kosztów opinii biegłego, które wyniosły 318,72 zł. Na poniesione przez niego koszty składają się zatem koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Małoletni powód K. B. postanowieniem Sądu z 20 stycznia 2017 roku nie został zwolniony z kosztów sądowych niniejszego procesu. Na poniesione przez niego koszty składają się zatem opłata sądowa od pozwu 550 zł, koszty zastępstwa procesowego 3 600 zł i opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa 17 zł.

Przy czym, zasądzając w odpowiednim stosunku od powoda K. B. zwrot kosztów na rzecz pozwanego, Sąd jednocześnie opierając się na zasadzie słuszności, odstąpił od obciążania w/w powoda kosztami sądowymi (pkt. XII wyroku).

Łączny koszt sześciu opinii sporządzonych w niniejszej sprawie przez biegłego sądowego z zakresu psychiatrii wyniósł 1 912,32 zł i w całości został tymczasowo pokryty ze środków Skarbu Państwa.

Na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwoty 1 687,40 złotych tytułem części opłat sądowych oraz wydatków na opinie biegłych, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Agnieszka Zuzga
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Piszu
Osoba, która wytworzyła informację:  Anna Gajewska
Data wytworzenia informacji: