Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Piszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2024 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Anna Gajewska
Protokolant:	sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 lutego 2024 roku

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w Z. w S. (...)

przeciwko K. K.

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda (...) z siedzibą w Z. w S. (...)na rzecz pozwanego K. K. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 388/23

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w Z. wS. (...) wytoczył powództwo przeciwko K. K. o zapłatę kwoty 23 380,03 złotych z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 8 000 złotych od dnia 14 lutego 2023 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 19 sierpnia 2022 roku pomiędzy pozwanym, a poprzednikiem prawnym powoda - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dawniej (...) Sp. z o.o.) zawarta została za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość umowa pożyczki nr (...), na podstawie której pozwany otrzymał na wskazany przez siebie rachunek bankowy kwotę 8 000 złotych. Zgodnie z umową, pozwany zobowiązał się do zwrotu ww. kwoty pożyczki z prowizją w wysokości 8 000 złotych i odsetkami w 40 miesięcznych ratach w wysokości po 427,43 złotych, począwszy od 19 września 2022 roku. Pozwany nie dokonywał spłaty zobowiązania zgodnie z umówionym harmonogramem. Dlatego pożyczkodawca wypowiedział umowę. Roszczenie stało się wymagalne w dniu 13 lutego 2023 roku. Powód nabył przedmiotową wierzytelność z dniem 2 lutego 2023 roku na podstawie Aktu cesji do zawartej z wierzycielem pierwotnym Ramowej Umowy Zakupu Wierzytelności z dnia 22 grudnia 2022 roku.

Powód wskazał, że na dochodzoną pozwem należność składa się:



kwota 8 000 zł – niespłacony kapitał pożyczki,



kwota 7 675,79 zł – niespłacona prowizja,



kwota 7 704,24 zł – skapitalizowane odsetki umowne za opóźnienie.

Pozwany K. K. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, zarzut nie wykazania istnienia roszczenia i jego wysokości, ewentualnie zarzut nieważności umowy pożyczki i zarzut abuzywności postanowień umownych w zakresie pozaodsetkowych kosztów pożyczki.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 sierpnia 2022 roku pomiędzy (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a K. K. zawarta została – za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość – umowa pożyczki ratalnej o numerze (...), na podstawie której K. K. udzielona została pożyczka w wysokości 16 000 złotych, w tym:



kwota 8 000 złotych tytułem kapitału pożyczki,



kwota 8 000 złotych tytułem prowizji za udzielenie pożyczki.

Zgodnie z umową, K. K. zobowiązał się do spłaty ww. pożyczki wraz z odsetkami umownymi w wysokości 8 058,36 złotych (łącznie 24 058,36 złotych) w 40 miesięcznych ratach w wysokości po 427,43 złotych (przy czym ostatnia rata w kwocie 7 388,59 złotych), płatnych do 19-ego dnia każdego miesiąca począwszy od września 2022 roku.

W dniu 19 sierpnia 2022 roku pożyczkodawca wypłacił K. K. kapitał pożyczki na wskazany przez niego rachunek bankowy o numerze (...).

Na poczet spłaty ww. zobowiązania, K. K. dokonał następujących wpłat:

- kwoty 427,43 złotych - w dniu 19 września 2022 roku,

- kwoty 427,53 złotych - w dniu 19 października 2022 roku,

- kwoty 5,04 złotych - w dniu 19 listopada 2022 roku,

a następnie zaprzestał spłacać pożyczkę.

(dowód: umowa pożyczki k. 12-17 ; potwierdzenie wykonania przelewu k. 63; zestawienie wpłat na poczet spłaty pożyczki k. 64)

W związku z wystąpieniem zaległości w spłacie pożyczki, pismem z dnia 30 stycznia 2023 roku - doręczonym K. K. w dniu 2 lutego 2023 roku - pożyczkodawca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wypowiedział ww. umowę pożyczki ze skutkiem natychmiastowym i wezwał K. K. do spłaty zadłużenia w terminie 7 dni. Wezwanie pozostało bezskuteczne.

(dowód: pismo z 30.01.2023r. k. 18; dowód doręczenia k. 68

Na podstawie Aktu Cesji nr 01/02/23 do Ramowej Umowy Sprzedaży Wierzytelności zawartej w dniu 22 grudnia 2022 roku pomiędzy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a (...) z siedzibą w Z. w S. (...) z dniem 2 lutego 2023 roku (...) z siedzibą w Z. w Szwajcarii nabył wierzytelność względem K. K. wynikającą z ww. umowy pożyczki ratalnej o numerze (...).

(dowód: Akt Cesji wraz z załącznikiem k. 20-22; Ramowa umowa sprzedaży wierzytelności k. 23-25v)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda podlegało oddaleniu.

Sąd ocenił zebrane w sprawie dowody z dokumentów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego mając na uwadze, że przepis art. 233 § 1 k.p.c. zobowiązuje Sąd do oceny konkretnych dowodów w związku z całym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Ponadto Sąd wziął pod uwagę, że zasada swobodnej oceny dowodów nie może być rozumiana jako ich dowolna ocena, ale jest ograniczona wymaganiami prawa procesowego i doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego rozumowania, zgodnie z którymi dowody należy ocenić w sposób wszechstronny, racjonalny i bezstronny.

Zawarta przez strony niniejszego sporu umowa pożyczki ratalnej z dnia 19 sierpnia 2022 roku, według obowiązującego w dacie zawarcia tej umowy stanu prawnego, jest umową o kredyt konsumencki określoną w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku (tj. Dz.U. z 2022r., poz. 246) o kredycie konsumenckim. Zgodnie z treścią tego przepisu przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550,00 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy, za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Jak z kolei stanowi przepis art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że pozwany miał pełną świadomość treści umowy pożyczki, na którą wyraził zgodę i ją zaakceptował. Nie przesądza to jednak o ważności i skuteczności postanowień umowy.

Wobec podniesionych przez pozwanego zarzutów, przedmiotową umowę należało zweryfikować przez pryzmat przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych (art. 385 ¹ – 385 ³ k.c.). Nie można przy tym zapominać, że przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych zostały wprowadzone do kodeksu cywilnego w ramach implementacji dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Kompetencja sądu do zbadania z urzędu tego, czy klauzula w umowie jest postanowieniem nieuczciwym, stanowi w tej sytuacji zarówno środek do realizacji celu określonego w art. 6 dyrektywy 93/13, to znaczy uniemożliwienia związania konsumenta nieuczciwym postanowieniem, jak i do przyczynienia się do osiągnięcia celu art. 7 tejże dyrektywy, ponieważ przeprowadzenie przez sąd z urzędu takiej oceny może działać jako czynnik odstraszający oraz przyczynić się do zapobiegania nieuczciwym warunkom w umowach zawieranych pomiędzy konsumentami, a sprzedawcami lub dostawcami (vide m.in. wyrok TS z 21.11.2002r. w sprawie C-473/00; wyrok TS z 27.06.2000r. w sprawie C-240/98).

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, z tym zastrzeżeniem, że nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W myśl art. 385 ¹ § 1 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z zacytowanym powyżej przepisem nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3).

Sprzeczne z dobrymi obyczajami są m.in. działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 27.01.2011r. w sprawie VI ACa 771/10).

Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi natomiast w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę formułując konkretne postanowienie umowy. Określenie "rażąco" należy stosować do znacznego odchylenia przyjętego uregulowania od zasady uczciwego wyważenia praw i obowiązków (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 14.09.2011r. w sprawie VI ACa 291/11). Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 14.12.2010r. w sprawie VI ACa 487/10).

W ocenie Sądu, zastosowanie przez poprzednika prawnego powoda w umowie pożyczki wygórowanej prowizji, nieodzwierciedlającej kosztów faktycznie poniesionych w związku z przygotowaniem umowy pożyczki i świadczonymi usługami, narusza zasadę ekwiwalentności świadczeń, kształtuje obowiązki strony umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza interesy konsumenta, a w konsekwencji stanowi niedozwolone postanowienia umowne.

Nie sposób, zdaniem Sądu, uznać, by właściwym dla natury umowy pożyczki było pobieranie wynagrodzenia prowizyjnego w kwocie równej udzielonej pożyczce. W rozpoznawanej sprawie, wysokość prowizji (8 000 zł) stanowi tyle samo co kwota wypłaconej pozwanemu pożyczki. Wysokość tej opłaty świadczy o zastosowaniu nadmiernego elementu obciążenia pożyczkobiorcy, prowadzącego do zachwiania równowagi stron stosunku zobowiązaniowego. Stopień zachwiania tej równowagi pozostaje w sprzeczności z zasadą swobody umów, która ograniczana jest nie tylko przez ustawę, ale także przez właściwość (naturę) stosunku oraz zasady współżycia społecznego. Wynagrodzenie prowizyjne stanowi wyłącznie dodatkowe źródło zysku przedsiębiorcy, które należy weryfikować w kontekście obejścia przepisów prawa o maksymalnych odsetkach umownych.

Tego rodzaju celowe działanie ma na celu osiągnięcie maksymalnego zysku na szkodę konsumenta, który ponosi niewspółmierne i nieproporcjonalne koszty uzyskania pożyczki w stosunku do samej kwoty, którą otrzymuje w związku z zawarciem umowy. Nie można oprzeć się wrażeniu, że działalność pożyczkodawcy polega na udzielaniu pożyczek osobom całkowicie niezorientowanym w realiach rynkowych bądź osobom zdeterminowanym pozostającym w trudnej sytuacji życiowej, które godzą się na wszelkie warunki aby uzyskać natychmiastowo środki pieniężne. Obciążanie klientów kosztami przekraczającymi wysokość wypłaconej im kwoty, przy uwzględnieniu, że umowa nie przedstawia w sposób uczciwy i rzetelny rzeczywistego zysku pożyczkodawcy w tym zakresie, jest działaniem nieuczciwym, nierzetelnym i sprzecznym z dobrymi obyczajami, które cechować powinien przecież szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka, a nie chęć maksymalnego zysku i zabezpieczenia swoich interesów kosztem konsumenta.

Dobre obyczaje, o których mowa w 385 ¹ § 1 k.c., to normy obyczajowe, wyznaczające standardy uczciwych zachowań stron w praktyce kontraktowej i akceptowane powszechnie przez większość uczestników obrotu. Biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, nie budzi wątpliwości Sądu, że postanowienia umowy pożyczki z dnia 19 lutego 2021 roku, dotyczące wynagrodzenia prowizyjnego, kształtują prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy, a z tego względu postanowienia te są niedozwolonym postanowieniem umownym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. W związku z tym postanowienia powyższe nie są dla pozwanej wiążące, a strony związane są umową w pozostałym zakresie (art. 385 ¹ § 1 i § 2 k.c.).

W związku z powyższym, postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku Sąd uprzedził pełnomocnika powoda, iż w ocenie Sądu zastrzeżona w przedmiotowej umowie pożyczki prowizja w wysokości 8 000 złotych ma charakter klauzuli abuzywnej i w związku z tym wezwał powoda do wyliczenia w terminie 7 dni aktualnego zadłużenia pozwanego z pominięciem tej prowizji i przy uwzględnieniu dokonanych przez pozwanego wpłat na poczet spłaty pożyczki. Wezwanie powyższe doręczono pełnomocnikowi powoda w dniu 12 stycznia 2024 roku i pozostało ono bez odpowiedzi.

Wobec powyższego, uznając roszczenie powoda za nieudowodnione co do wysokości, Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu, mając na uwadze jego wynik, Sąd orzekł na podstawie przepisu § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W tym przypadku jest to kwota 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.