Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Piszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Anna Gajewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Judyta Masłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2024 r. w P.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko J. S.

o zapłatę

o r z e k a

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. na rzecz pozwanego J. S. kwotę 332,10 zł (trzysta trzydzieści dwa złote 10/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, na które składa się kwota 270 zł oraz kwota 62,10 zł podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Sygn. akt I C 108/24

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wytoczyła powództwo przeciwko J. S. o zapłatę kwoty 1 087,07 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 041,76 złotych od dnia 15.10.2023 r. do dnia zapłaty. Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 19 sierpnia 2022 roku pomiędzy stroną powodową, a pozwanym zawarta zostawała umowa limitu kredytowego w rachunku bieżącym numer (...). Pożyczka miała charakter odnawialny. Automatyczne przedłużanie umowy nie wymagało formy pisemnej. W ramach przyznanego przez powódkę limitu, pozwany miał możliwość zaciągania zobowiązań dla dyspozycji nie znajdujących pokrycia w saldzie rachunku bieżącego. Pozwany zobowiązał się do comiesięcznego zasilania rachunku kwotą 500 złotych. Pozwany spłacał kredyt z opóźnieniem, a od dnia 8 września 2023 roku całkowicie zaprzestał spłat. W związku z powyższym, powódka wypowiedziała umowę. W dniu 15 maja 2023 roku roszczenie stało się wymagalne. Przed wytoczeniem niniejszego powództwa, pismem z dnia 7 września 2023 roku powódka wezwała pozwanego do dobrowolnej zapłaty zadłużenia, jednak wezwanie pozostało bezskutecznie.

Powódka wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się:

- 1 041,76 zł – niespłacony kapitał kredytu,

- 45,31 zł – skapitalizowane odsetki umowne za okres od 09.08.2023r. do 14.10.2023r.

Pozwany J. S. wniósł o ustanowienie mu pełnomocnika z urzędu, podnosząc, iż cierpi na chorobę psychiczną, a jedynym źródłem jego dochodu jest renta. Przedłożył sądowi zaświadczenie lekarskie, z którego wynika, że cierpi on na organiczne zaburzenia osobowości i od 2015 roku pozostaje pod opieką (...) Szpitala (...) w W..

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2024 roku Sąd Rejonowy w Piszu ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata, na którego Okręgowa Rada Adwokacka w B. wyznaczyła adw. J. G..

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu zakwestionował roszczenie powódki tak co do zasady, jak i wysokości. Podniósł zarzut nieskutecznego wypowiedzenia umowy wobec niezastosowania przez powódkę procedury restrukturyzacyjnej w trybie art. 75c ustawy Prawo bankowe. Z ostrożności procesowej podniósł również, że w niniejszej sprawie zachodzą poważne wątpliwości co do ważności przedmiotowej umowy. W ocenie pełnomocnika, zważywszy na fakt wieloletniego leczenia psychiatrycznego pozwanego, zachodzi konieczność ustalenia, czy w chwili zawierania przedmiotowej umowy kredytu pozwany nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 sierpnia 2022 roku pomiędzy (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą we W. (dalej: Bank), a J. S. zawarta została umowa limitu kredytowego w rachunku bieżącym numer (...), na podstawie której Bank przyznał J. S. limit kredytowy w kwocie 1 000 złotych w ramach rachunku bankowego o numerze (...).

J. S. zobowiązał się do comiesięcznego zasilania ww. rachunku bankowego minimalną kwotą 500 złotych. Bank został uprawniony do naliczania odsetek umownych wskazanych w Tabeli oprocentowania, nie wyższych od odsetek maksymalnych za opóźnienie oraz odsetek karnych od zadłużenia przeterminowanego w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

J. S. spłacał ww. kredyt odnawialny z opóźnieniem, a od 8 września 2023 roku całkowicie zaprzestał spłaty.

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa k. 11-14; regulamin kont dla osób fizycznych k. 15-44; zestawienie transakcji na rachunku k. 45-68v)

Pismem z dnia 4 marca 2023 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wypowiedział ww. umowę limitu kredytowego z zachowaniem dwumiesięcznego okresu wypowiedzenia, i wezwał J. S. do zapłaty.

Pismo powyższe doręczono J. S. w dniu 15 marca 2023 roku.

(dowód: pismo z 04.03.2023r. z potwierdzeniem odbioru k. 69 i 72)

Sąd zważył, co następuje:

W myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Mając powyższe na uwadze, w przedmiotowej sprawie to na powódce spoczywał więc ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie. Nadto, wskazać należy, iż w sprawach cywilnych sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy czy też do uzupełnienia postępowania dowodowego o dowody, na których istnienie wskazują strony, lecz których nie przedstawiły. Obowiązek dowodzenia spoczywa bowiem na stronach.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że w dniu 19 sierpnia 2022 roku pomiędzy stronami zawarta została umowa limitu kredytowego w rachunku bieżącym numer (...). Strona pozwana nie kwestionowała, że na ww. umowie, która załączona jest do akt sprawy, widnieje podpis pozwanego.

Ponieważ pozwany nie stawił się na wyznaczone przez biegłego sądowego z zakresu psychiatrii terminy badania, co czyniło niemożliwym sporządzenie przez biegłego opinii w sprawie i poczynienie w oparciu o tę opinię ustaleń w kwestii ważności przedmiotowej umowy kredytu, Sąd w dalszej kolejności zajął się podniesionym przez stronę pozwaną zarzutem niewymagalności roszczenia wobec nieskuteczności dokonanego wypowiedzenia umowy kredytu. Uznanie tego zarzutu za zasadny czyniło bowiem zbędnym rozpoznawanie dalszych zrzutów zgłoszonych w odpowiedzi na pozew, w tym zarzutu nieudowodnienia wysokości roszczenia.

W myśl punktu 30. przedmiotowej umowy kredytu, w przypadku braku wpłaty trzech kolejnych zadeklarowanych wpłat miesięcznych na rachunek bankowy, Bank mógł rozwiązać umowę z zachowaniem 2-miesięcznego okresy wypowiedzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 75c ust. 1-6 ustawy Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

Z uwagi na treść cytowanego wyżej przepisu uznać należy, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. W pierwszej kolejności bank winien doręczyć kredytobiorcy wezwanie oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu, wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych), na spłatę zadłużenia. Dopiero po upływie tego terminu może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. Procedura wynikająca z art. 75c ustawy nie może być przeprowadzona także po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, tym samym wypowiedzenie umowy kredytu nie może być konwalidowane poprzez późniejsze działania. Wskazany przepis prawa bankowego stanowi w całości przepis semidyspozytywny. Może zostać zmieniony w umowie kredytu albo osobnym porozumieniu jedynie na korzyść kredytobiorcy, na przykład przez wydłużenie terminu na złożenie wniosku w sprawie restrukturyzacji kredytu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15.04.2019r. w sprawie V ACa 663/18, Legalis; podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstokuy z 19.07.2018r. w sprawie I ACa 285/18).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy zauważyć, iż powódka nie udowodniła, że złożone przez nią pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, było poprzedzone doręczonym pozwanemu wezwaniem do zapłaty w terminie 14 dni przeterminowanego zadłużenia i informacją o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania tegoż pisma wniosku o restrukturyzację zadłużenia na podstawie uprawnień wskazanych w art. 75c ustawy Prawo bankowe.

Konsekwencją powyższego jest uznanie przez Sąd, iż powódka dokonała wypowiedzenia przedmiotowej umowy kredytu w wadliwy sposób, bez wdrożenia procedury wynikającej z przepisu art. 75c ustawy Prawo bankowe.

Podkreślić należy, że od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze były zgodne z dyspozycją art. 75c prawa bankowego i tym samym poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. Z samej istoty upomnienia wynika, że stanowi ono rodzaj skarcenia, napomnienia, przypomnienia, lecz nie ukarania. Sekwencja oświadczeń powodowego banku powinna być taka, że w pierwszej kolejności winien on wezwać kredytobiorcę do zapłaty, z poinformowaniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, a następnie, w przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Wobec braku dowodu, iż pozwanemu doręczono wezwanie i informację o których mowa w art. 75c prawa bankowego, stwierdzić należało, iż w rozpatrywanym przypadku takiej sekwencji oświadczeń powodowego banku nie było.

Ponieważ zatem powódka nie udowodniła, że złożyła pozwanemu skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, niemożliwe jest przyjęcie, iż nastąpił skutek w postaci wymagalności całego zobowiązania. Dlatego też Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

Mając na uwadze wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c., art. 122 § 1 k.p.c. oraz § 8 pkt 2 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2024r., poz. 763), Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 332,10 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na które składa się koszt nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu przez adwokata J. G. z urzędu (270 zł + 62,10 zł tytułem podatku VAT).