Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Piszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Gajewska

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2021 r. w P.

sprawy z powództwa J. K., A. K., E. S., małoletnich E. K. (1) i Y. E. K. (2), zastąpionych przez przedstawiciela ustawowego A. K., małoletniej J. S., zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego E. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W..

o zapłatę

o r z e k a

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. K. kwotę 34 871,79 zł (trzydzieści cztery tysiące osiemset siedemdziesiąt jeden złotych 79/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21.11.2019r. do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo J. K. z pozostałej części.

III.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 19 230,76 zł (dziewiętnaście tysięcy dwieście trzydzieści złotych 76/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21.11.2019r. do dnia zapłaty.

IV.  Oddala powództwo A. K. w pozostałej części.

V.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz małoletniej powódki E. K. (1) zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego A. K. kwotę 9 615,38 zł (dziewięć tysięcy sześćset piętnaście złotych 38/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10.09.2020r. do dnia zapłaty.

VI.  Oddala powództwo małoletniej E. K. (1) zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego A. K. w pozostałej części.

VII.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz małoletniego powoda Y. E. K. (2) zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego A. K. kwotę 9 615,38 zł (dziewięć tysięcy sześćset piętnaście złotych 38/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10.09.2020r. do dnia zapłaty.

VIII.  Oddala powództwo małoletniego Y. E. K. (2) zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego A. K. w pozostałej części.

IX.  Oddala w całości powództwo E. S..

X.  Oddala w całości powództwo małoletniej J. S. zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego E. S..

XI.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. K. kwotę 856,86 zł (osiemset pięćdziesiąt sześć złotych 86/100), na rzecz powódki A. K. kwotę 1 641,88 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści jeden złotych 88/100), zaś na rzecz małoletnich powodów E. K. (1) i Y. E. K. (2) zastąpionych przez przedstawiciela ustawowego A. K. kwoty po 1 001,88 zł (jeden tysiąc jeden złoty 55/100), tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

XII.  Odstępuje od obciążania kosztami procesu powódki E. S. oraz małoletniej powódki J. S. zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego E. S..

XIII.  Nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 4 046,37 zł (cztery tysiące czterdzieści sześć złotych 37/100) tytułem niepokrytych wydatków na opinie biegłych oraz opłat sądowych od uiszczenia których powodowie zostali zwolnieni.

Sygn. akt I C 331/20

UZASADNIENIE

J. K., A. K., E. S., E. K. (1), Y. E. K. (2) i J. S. wytoczyli powództwo przeciwko (...) Spółce Akcyjnej o zapłatę:

1.  na rzecz powódki J. K. kwoty 60 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 listopada 2019 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

2.  na rzecz powódki A. K. kwoty 30 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 listopada 2019 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

3.  na rzecz powódki E. S. kwoty 30 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 listopada 2019 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

4.  na rzecz powódki E. K. (1) kwoty 15 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

5.  na rzecz powoda Y. E. K. (2) kwoty 15 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

6.  na rzecz powódki J. S. kwoty 15 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że w dniu 25 czerwca 2017 roku około godziny 19:00 na trasie D.-O., okręgu (...) M. Ż. (1) kierując samochodem osobowym marki S. (...) o nr rej. (...) znajdujący się w stanie nietrzeźwości – 0,99 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym i nieumyślnie spowodował wypadek w ten sposób, że prowadził pojazd z prędkością 110-130 km/h, która znacznie przekraczała dozwoloną prędkość, w wyniku czego nie zapanował nad pojazdem, zjechał z jezdni i uderzył w przeciwskarpę rowu doprowadzając tym samym do przewracania samochodu przez dach wskutek czego pasażer pojazdu zajmujący miejsce na tylnej kanapie S. K. doznał otarć naskórka, ran i sińców twarzy, złamania sitowia i mnogich złamań twarzoczaszki, wieloosobowego stłuczenia tkanki mózgowej, złamania kręgosłupa piersiowego, otarć naskórka na tułowiu i kończynach, zmiażdżenia lewego podudzia, które to obrażenia skutkowały jego zgonem w dniu 5 lipca 2017 roku w Szpital Wojewódzkim w O..

Postępowanie karne w sprawie przedmiotowego zdarzenia toczyło się przed Sądem Rejonowym II Wydział Karny w P. oraz Sądem Okręgowym VII Wydział Karny Odwoławczy w O..

Wyrokiem z 1 kwietnia 2019 roku Sąd Rejonowy II Wydział Karny w P., sygn. akt II K 142/18 uznał oskarżonego M. Ż. (1) winnym popełnienia zarzucanych mu czynów i wymierzył mu karę łączną 5 lat pozbawienia wolności. Ponadto, orzekł wobec niego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych oraz obciążył go kosztami sądowymi.

Następnie wyrokiem z 27 września 2019 roku Sąd Okręgowy VII Wydział Karny Odwoławczy w O., sygn. akt VII Ka 752/19 utrzymał co do istoty sprawy zaskarżony wyrok w mocy.

Powodowie wskazali, że w wyniku śmierci S. K., na skutek zdarzenia z 25 czerwca 2017 roku została drastycznie przerwana więź rodzinna łącząca zmarłego z jego bliskimi. Po śmierci wymienionego jego matka oraz siostry popadły w rozpacz i przygnębienie, długo pozostawały w szoku. Odczuwają jego brak każdego dnia, gdyż były ze zmarłym silnie związane. Wspierali siebie nawzajem w wielu sprawach życia codziennego, mogli na siebie liczyć. Powodowie i zmarły S. K. towarzyszyli sobie niemal na każdym etapie życia. Łączyła ich głęboka przyjaźń i rodzinna więź. Powodowie w dalszym ciągu nie są w stanie funkcjonować w życiu codziennym tak, jak miało to miejsce przed wypadkiem.

Małoletni powodowie są dziećmi sióstr zmarłego. S. K. był ojcem chrzestnym J. S. oraz E. K. (1), co ma istotne znaczenie z uwagi na fakt, że obie siostry zmarłego rozstały się ze swoimi partnerami. S. K. przejął w życiu małoletnich rolę ojca i niemal na każdym kroku okazywał dzieciom zainteresowanie i wsparcie. Dzieci bardzo przeżyły śmierć wujka i do dnia dzisiejszego nie rozstają się z zabawkami, które dostały od zmarłego. S. K. w wolnym czasie zabierał dzieci na ryby, nad jezioro, na wieś. Zmarły dawał dzieciom namiastkę ojca.

Na skutek przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwana decyzją z 20 listopada 2019 roku przyjęła odpowiedzialność za szkodę i przyznała J. K. zadośćuczynienie w łącznej kwocie 10 000 złotych. W stosunku do A. K. i E. S. pozwana stanęła na stanowisku, że nie należy im się jakakolwiek kwota pieniężna tytułem zadośćuczynienia.

Powodowie podkreślili, że nie kwestionują przyczynienia się zmarłego do zaistniałego zdarzenia i dochodzone kwoty uwzględniają powyższą okoliczność. Wskazali jednocześnie, że przyjęcie przez pozwaną wartości na poziomie 50 % jest rażąco wygórowane i sprzeczne z dotychczasowym orzecznictwem Wskazał, że podróżowanie z nietrzeźwym kierującym w orzecznictwie oceniane jest jako 20-25 % przyczynienia się do powstania szkody.

Ponadto, powodowie wskazali, że brak jest jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia zasądzonych bezpośrednio od sprawcy zdarzenia w postępowaniu karnym na rzecz powodów nawiązek. Podkreślili, że nawiązki nigdy nie zostały przez M. Ż. (1) wypłacone, a nawet gdyby tak się stało, to pozwanej przysługuje z tego tytułu roszczenie regresowe.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództw.

W uzasadnieniu przyznała, że co do zasady jest odpowiedzialna za naprawienie szkód powstałych na skutek zgonu S. K. w wypadku komunikacyjnym z 25 czerwca 2017 roku z racji objęcia kierującego pojazdem M. Ż. (1) ochroną ubezpieczeniową w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Z tego tytułu pozwana zapłaciła matce zmarłego J. K. kwotę 10 000 złotych. Wysokość zapłaconej kwoty ustalona została z uwzględnieniem przyczynienia się zmarłego do szkody w wymiarze 50 % przez to, że świadomie wyraził zgodę na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, z którym wcześniej spożywał alkohol.

W ocenie pozwanej w odniesieniu do małoletnich powodów roszczenie jest niezasadne, zaś w odniesieniu do matki i sióstr zmarłego zdecydowanie zawyżone.

Wskazała na szczególne okoliczności wypadku. Zmarły przyczynił się w znacznym stopniu do swojej śmierci. Wsiadł do auta kierowanego przez nietrzeźwego kierowcę, z którym chwilę wcześniej spożywał alkohol.

Pozwana wskazała, że zmarły jako człowiek dojrzały powinien przewidywać potencjalne skutki zagrożenia jakie stwarza jazda w stanie nietrzeźwości. Sam był kierowcą zatrudnionym w jednostce wojskowej.

Wymiar zadośćuczynienia na rzecz sióstr zmarłego należy oceniać także z uwzględnieniem tego, że w chwili śmierci brata mieszkały one osobno w znacznym oddaleniu. A. K. mieszkała w W., zaś E. S. w Wielkiej Brytanii. Ich kontakty z bratem miały silą rzeczy charakter epizodyczny.

W ocenie pozwanej roszczenie małoletnich powodów jest niezasadne, gdyż nie ma podstaw do zaliczenia ich do kręgu osób najbliższych.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 25 czerwca 2017 roku około godziny 19:00 na trasie D.- O., okręgu (...) miał miejsce wypadek. Kierujący samochodem osobowym marki S. (...) o nr rej. (...), M. Ż. (1), znajdował się w stanie nietrzeźwości – 0,99 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym i nieumyślnie spowodował wypadek w ten sposób, że prowadził pojazd z prędkością rzędu 110-130 km/h, która znacznie przekraczała dozwoloną administracyjnie w wyniku czego nie zapanował nad pojazdem, zjechał z jezdni i uderzył w przeciwskarpę rowu doprowadzając tym samym do przewracania samochodu przez dach wskutek czego pasażer pojazdu zajmujący miejsce na tylnej kanapie S. K. doznał otarć naskórka, ran i sińców twarzy, złamania sitowia i mnogich złamań twarzoczaszki, wieloosobowego stłuczenia tkanki mózgowej, złamania kręgosłupa piersiowego, otarć naskórka na tułowiu i kończynach, zmiażdżenia lewego podudzia, które to obrażenia skutkowały którego zgonem w dniu 5 lipca 2017 roku w Szpitalu Wojewódzkim w O..

(dowód: wyroku Sądu Rejonowego w Piszu z 1 kwietnia 2019r. w sprawie II K 142/18 k. 14-15; wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 27 września 2019 roku w sprawie VII Ka 752/19 k. 16)

W dacie powyższego zdarzenia pojazd prowadzony przez M. Ż. (2) objęty był polisą ubezpieczeniową OC w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

J. K., A. K. i E. S. wystąpiły do (...) Spółki akcyjnej z roszczeniem przyznania za krzywdę doznaną na skutek śmierci syna i brata.

Ubezpieczyciel wszczął postępowanie likwidacyjne szkody i decyzją z dnia 20 listopada 2019 roku ustalił wysokość zadośćuczynienia należnego J. K. na kwotę 20 000 złotych. Jednocześnie ustalił, że S. K. przyczynił się do zdarzenia i jego skutków w 50%. Uwzględniając przyczynienie i nawiązkę zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 1 kwietnia 2019 roku w sprawie II K 142/18 od sprawcy na rzecz uprawnionej J. K. do wypłaty wskazał kwotę 10 000 złotych.

Jednocześnie uznał, że brak jest podstaw do przyznania zadośćuczynienia na rzecz A. K. i E. S..

(okoliczności bezsporne, dowód: decyzja z 20.11.2019r. k. 17-18)

J. K. ma 63 lata. Jest wdową. Jej mąż popełnił samobójstwo 23 lata temu. Od 16 lat jest w stałym związku, zamieszkuje ze swoim partnerem. Kiedy doszło do wypadku, w którym zginął jej syn wiodła normalne, ustabilizowane życie. Jej dzieci były usamodzielnione. S. K. mieszkał w pobliżu w mieszkaniu, które stanowi jej własność. Z synem utrzymywała bliską relację. Widywali się kilka razy w tygodniu. J. K. gotowała synowi, przynosiła mu jedzenie. On pomagał jej w cięższych pracach. Wspólnie jeździli na działkę, spędzali uroczystości rodzinne, święta, urodziny.

J. K. rozmawiała z synem przez telefon w dniu wypadku. Rozmawiali wówczas około 30 minut. Wiedziała, że syn jest na ognisku. O wypadku syna dowiedziała się od swojej córki A.. Była wówczas od 8 dni w Niemczech. Zmierzała tam pozostać w celach zarobkowych przez 6 tygodni. W związku z wypadkiem wcześniej zakończyła pobyt. Wróciła do Polski pierwszym dostępnym transportem. J. K. była w szoku. Odwiedzała syna w Szpitalu Wojewódzkim w O. do dnia jego śmierci. Po jego śmierci rodzina zdecydowała się na oddanie organów zmarłego.

J. K. po śmierci syna zaczęła odczuwać ból prawej strony ciała. Badała się, lecz lekarze nie postawili żadnej diagnozy.

Po śmierci syna nie wróciła do pracy. Wspierał ją partner oraz córki. Swoją aktywność ograniczyła do wypełniania obowiązków domowych. Nie miała chęci utrzymywania kontaktów społecznych, nie udzielała się, straciła motywację do jakiejkolwiek aktywności. Nie mogła i do tej pory nie może pogodzić się z jego śmiercią. Co tydzień chodzi na grób syna na cmentarz. Stale go wspomina, myśli o nim.

Śmierć syna wpłynęła na samopoczucie psychiczne J. K.. Spowodowała rozpacz, poczucie smutku i żalu. Zaburzyła jej dobrostan psychiczny. Do tej pory J. K. nie pogodziła się ze śmiercią syna. Odczuwa poczucie niesprawiedliwości, pustki, tęsknoty za synem, ból i cierpienie. J. K. nie uczestniczy w życiu społecznym, relacje z innymi ograniczyła do kontaktów z najbliższą rodziną. Przejawia obniżoną motywację do podejmowania celowej aktywności, jest w obniżonym nastroju, przejawia bierną postawę, towarzyszy jej poczucie rezygnacji.

(dowód: zeznania J. K. k. 79v; zeznania A. K. k.80; opinia biegłego k. 113-116)

A. K. ma 40 lat. Jest rozwódką. Posiada dwójkę dzieci.

Chciała się odciąć od wszystkiego po tragicznej śmierci ojca. Ojciec popełnił samobójstwo - zastrzelił się, kiedy A. przebywała w pokoju obok. Obwiniała się za śmierć ojca. Wyjechała do szkoły do innego miasta, a następnie zaczęła studia i wyjechała do Turcji. Mieszkała tam w okresie od 2005 roku do 2012 roku. W 2012 roku A. K. rozwiodła się z mężem. Uciekła od niego, w czym pomagał jej S. K.. Pomagał jej również w wychowaniu dzieci. Po powrocie z Turcji mieszkała w W.. W O. bywała co dwa-trzy miesiące, częściej w okresie letnim. Zazwyczaj przyjeżdżała na weekendy, święta.

A. K. po powrocie do Polski przeszła dwuletnią psychoterapię w związku z jej traumatycznymi wydarzeniami z dzieciństwa, a także z czasu małżeństwa, które zawarła w Turcji. Odzyskała poczucie własnej wartości, sprawstwa, nauczyła się lepiej radzić ze swoimi emocjami. Z bratem utrzymywała bliskie relacje, byli w stałym kontakcie telefonicznym, widywali się średnio 1-2 razy w miesiącu. Wspólnie świętowali różne uroczystości, spędzali święta, wakacje.

O wypadku brata dowiedziała się od siostry. Od razu pojechała do szpitala. Przez cały okres hospitalizacji S. K. była w O.. Kiedy lekarze orzekli śmierć mózgu rodzina zdecydowała się na oddanie organów zmarłego S. K.. Po pogrzebie A. K. wróciła do pracy, zajmowała się dziećmi. Praca dawała jej ucieczkę od bólu i rozpaczy.

A. K. korzystała z terapii po śmierci brata. Przez półtora roku odczuwała ból. A. K. nie mogąc znieść bólu starała się od niego odciąć. Zaczęła odczuwać takie dolegliwości jak duszenie się, zacisk gardła, napięcie mięśni.

W momencie śmierci brata mieszkała w W.. Budowała nowy związek. Śmierć brata wpłynęła na samopoczucie psychiczne A. K., spowodowała rozpacz, poczucie smutku, żalu, pustki. Zaburzyła jej dobrostan psychiczny. Po śmierci brata wróciła do pracy zawodowej, która stanowiła dla niej ucieczkę od trudnych i przykrych emocji. Zaczęła odcinać się od swoich emocji, których przeżywanie stało się zbyt bolesne. Zakończyła związek. Swoją aktywność ograniczyła do pracy, opieki nad dziećmi. Kontaktowała się jedynie z najbliższą rodziną. W dalszym ciągu odczuwa smutek i tęsknotę związaną ze stratą brata.

A. K. jest pod opieką psychiatryczną od około trzech lat. Leczy się z powodu napadów lękowych. Nie ma potrzeby kontaktów społecznych, ma niewielu znajomych. Do tej pory nie może pogodzić się ze śmiercią brata.

Śmierć barta dla A. K. była trudnym wydarzeniem z którym do dziś trudno się jej pogodzić. Wywołał u niej poczucie niesprawiedliwości, krzywdy, ból i cierpienie psychiczne.

(dowód: zeznania A. K. k. 79v-80; opinia biegłego k. 117-121)

Małoletni E. i Y. E. urodzili się i mieszkali w Turcji do 2012 roku. Następnie wspólnie z matką zamieszkali w Polsce. Matka wraz z dziećmi uciekła z Turcji bez wiedzy ich ojca ze względu na poczucie zagrożenia z jego strony. Wcześniej ojciec dzieci dopuszczał się przemocy psychicznej wobec matki. Rodzice wzięli rozwód zdalnie. Do 2012 roku małoletni wychowywali się w pełnej rodzinie. Po przyjeździe do Polski dzieci nie miały żadnego kontaktu z ojcem. Dopiero po pewnym czasie ojciec utrzymywał z dziećmi kontakt telefoniczny, przysyłał prezenty. Od około 3 lat nie mają kontaktu z ojcem.

Po powrocie do Polski matka odnowiła kontakty z rodziną pochodzenia – wspólnie z dziećmi utrzymywała bliskie kontakty ze swoim bratem. Brat pomagał jej w opiece nad dziećmi. Dzieci chętnie utrzymywały kontakt z wujkiem – czuły się przy nim bezpiecznie, mogły na nim polegać.

Małoletnia E. K. (1) w momencie śmierci wujka miała 8 lat. Początkowo była w szoku. Po śmierci wujka zrobiła ołtarzyk z zabawek, które od niego dostała. Była wyciszona, zamknięta. Ujawniała żal, że sprawca nie poniósł kary.

Małoletnia nie radziła sobie po śmierci wujka, doświadczała trudnych przeżyć emocjonalnych, było jej przykro, płakała po nocach. Do chwili obecnej zdarza się jej płakać.

Małoletni Y. E. w momencie śmierci wujka miał 11 lat. Po jego śmierci wycofał się, odizolował od innych jeszcze bardziej niż dotychczas. Oceniał swojego wujka jako drugiego tatę.

Małoletnie dzieci pozostawały w bliskiej relacji emocjonalnej ze zmarłym wujkiem S. K.. W związku z jego śmiercią doświadczyli trudnych przeżyć emocjonalnych związanych ze stratą bliskiej osoby. Do chwili obecnej małoletni ujawniają reakcje emocjonalne w związku z przeżywaniem straty wujka.

Obie siostry S. K. samotnie wychowywały swoje dzieci. S. K. dawał swoim siostrzeńcom namiastkę ojca. Kupował E. i Y. E. zabawki, bawił się z nimi, zabierał w różne miejsca, organizował wspólne zajęcia. Był ojcem chrzestnym E.. Stanowił też autorytet dla Y. E., zabierał go na poligony, pokazywał czołgi. W sierpniu 2019 roku S. K. miał zabrać E. i Y. E. do siebie.

Dzieciom zdarza się płakać po utracie wujka do dnia dzisiejszego. S. K. odgrywał dużą rolę w życiu dzieci, które straciły niejako swoich biologicznych ojców. Odwiedzał ich co miesiąc. Silna więź zaczęła ich łączyć od powrotu A. K. i jej dzieci z Turcji.

(dowód: zeznania A. K. k. 79v-80; opinia biegłego k. 140-142)

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanego za szkodę powstałą wskutek śmierci S. K. była bezsporna. Spór koncentrował się na ustaleniu rozmiaru krzywdy, jakiej doznali powodowie na skutek śmierci najbliższego członka rodziny i w konsekwencji na ustaleniu wysokości należnego im zadośćuczynienia.

W ocenie pozwanego, przyznana i wypłacona powódce J. K. w toku postępowania likwidacyjnego kwota zadośćuczynienia odpowiada rozmiarowi doznanej przez niego krzywdy. Pozwana była skłonna przyznać zadośćuczynienie również na rzecz A. K. i E. S.. Pozwana za niezasadnie uznała roszczenie małoletnich Y. E. K. (2), E. K. (1) i J. S..

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi przepis art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c. zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu kompensację doznanej krzywdy, tj. złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości (vide wyrok Sądu Najwyższego z 03.06.2011r. w sprawie III CSK 279/10, Legalis).

W literaturze zwraca się uwagę, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

Równocześnie wskazuje się, iż przyznane zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, gdyż utrata osoby bliskiej zawsze wywołuje ból, lecz przedwczesną utratę członka rodziny.

Ustalenie wysokości zadośćuczynienie z art. 446 § 4 k.c. winno nastąpić według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych z uwzględnieniem jednak ciężaru gatunkowego naruszonego dobra. Jednocześnie wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne. Ustawodawca wskazał, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia, nie sprecyzował jednak zasad ustalania jej wysokości. Niedający się ściśle wymierzyć charakter krzywdy powoduje, że ustalenie jej rozmiaru, a w ślad za tym wysokości zadośćuczynienia, zależy od oceny sądu, który powinien uwzględniać całokształt okoliczności sprawy, rozmiar cierpień psychicznych, ich nasilenie i czas trwania. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2004 r. wydanym w sprawie I CK 131/03 wskazał, że powołanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia, ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, ale jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.02.2000r., III CKN 582/98, Legalis oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.11.2007r., V CSK 245/07, Legalis).

Truizmem jest stwierdzenie, że śmierć osoby bliskiej jest jednym z najcięższych doświadczeń i powodować może dużo poważniejsze cierpienia niż szkoda na osobie. Cierpienie jest tym bardziej nasilone, jeżeli śmierć jest niespodziewana i nieuzasadniona, co miało miejsce w niniejszym przypadku.

Ponad wszelką wątpliwość powodów J. K., A. K., E. K. (1), Y. E. K. (2) ze zmarłym łączyła silna więź emocjonalna.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w szczególności opinie psychologiczne, ale także zeznania powódki J. K. i A. K., wskazują jednoznacznie, że powódkę J. K. łączyły ze zmarłym synem bardzo bliskie relacje. Kochali się, wspierali nawzajem, pomagali sobie, dzielili radościami i troskami. Spotykali się kilka razy w tygodniu. Powódkę A. K. z jej zmarłym bratem również łączyły bliskie relacje. Relacja ta była wzmocniona i pogłębiona po ucieczce powódki od męża z Turcji, w której to pomagał jej zmarły brat. Małoletni powodowie E. i Y. E. także mieli bliską relację ze zmarłym. Spędzali czas aktywnie, wspólnie wyjeżdżali, wypoczywali. S. K. zastępował im ojca. Ich relacja przybrała formę relacji rodzicielskiej.

Jak wynika z treści opinii biegłych psychologów, nagła i tragiczna śmierć S. K. była dla powodów ciężkim i traumatycznym przeżyciem.

Nie ulega wątpliwości, że śmierć osoby najbliższej powoduje uczucie żalu, smutku i przygnębienia u każdego człowieka i stanowi jedno z najtrudniejszych wydarzeń życiowych. Trudno jest obiektywnie zmierzyć rozmiar cierpienia, na jakie narażony jest człowiek po stracie osoby najbliższej. Z całą pewnością cierpienie jest tym bardziej nasilone, jeżeli śmierć jest niespodziewana i nieuzasadniona, co miało miejsce w niniejszym przypadku.

Sąd w pełni podziela opinie biegłych psychologa i psychologa klinicznego dzieci i młodzieży, albowiem spełniały one stawiane im wymogi, odzwierciedlały staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiadały w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na ich uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca. Zauważyć należy, iż opinia biegłego podlega, jak i inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c, lecz odróżniają je szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotowe opinie sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną biegłej. W szczególności biegłe przy wydawaniu opinii przeprowadziły stosowne badanie przedmiotowe.

Oceniając przesłanki żądania zadośćuczynienia za krzywdę związaną z tragiczną śmiercią osoby bliskiej, kompetencją Sądu pozostaje uznanie, czy osobie, której szkoda została wyrządzona, w kontekście całokształtu okoliczności faktycznych danego przypadku, należy się zadośćuczynienie i w jakiej wysokości. Sąd winien mieć na uwadze dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (vide wyrok Sądu Najwyższego z 03.062011r., III CSK 279/10, Lex nr 898254).

Jak wskazano wyżej, przyznane zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, gdyż utrata osoby bliskiej zawsze wywołuje ból, lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty jest prawo do życia w rodzinie. Jednocześnie wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne.

Zadośćuczynienie przyznawane z tytułu straty osób najbliższych jest roszczeniem niewymiernym. Dlatego też wysokość zadośćuczynienia zależy od uznania Sądu, który uwzględnia całokształt okoliczności sprawy.

Powodowie wnosząc o zadośćuczynienie uwzględnili fakt, że S. K. przyczynił się do swojej śmierci. Nie wskazali jednak konkretnie w jakim procencie, ograniczając się do wskazania, że w innych Sądach przyczynienie w podobnych okolicznościach sprawy określono na 20-25%. W celu zobrazowania kwoty dochodzonego świadczenia Sąd uśrednił procent przyczynienia się wskazany przez powodów i przyjął, że powodowie żądając kwoty zadośćuczynienia uwzględnili 22 % przyczynienia się poszkodowanego do swojej śmierci. Gdyby poszkodowany nie przyczynił się do swojej śmierci to kwota żądanego zadośćuczynienia wynosiłaby dla powódki J. K. 89 743,58 złotych, dla powódek A. K. i E. S. 38 461,53 złotych, dla małoletnich powodów E. K. (1), Y. E. K. (2) i J. S. 19 230,76 złotych.

W ocenie Sądu wyżej wymienione kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powodów na skutek śmierci S. K. są odpowiednie, uwzględniają rodzaj i intensywność więzi łączącej powodów ze zmarłym, rozmiar tragedii, dramatyzm doznań powodów. W ocenie Sądu kwoty te spełniają walor kompensacyjny zadośćuczynienia i jednocześnie nie prowadzą do nieuzasadnionego wzbogacenia powodów.

Sąd w pełni podziela stanowisko strony pozwanej, że zmarły S. K. przyczynił się do powstania przedmiotowej szkody.

Zgodnie z przepisem art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

W orzecznictwie przyjęto, że przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Za okoliczności, które należy uwzględnić przy określaniu stopnia przyczynienia się poszkodowanego do wystąpienia szkody uznano stopień naruszenia obiektywnych reguł postępowania przez poszkodowanego, ich konfrontację z zarzutami stawianymi odpowiedzialnemu za szkodę, ciężar naruszonych przez sprawcę obowiązków i stopień ich naruszenia, rozmiar i waga uchybień po stronie poszkodowanego, a także ocenę zachowania się poszkodowanego (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 sierpnia 2015 r., I ACa 150/15, LEX nr 1797166).

S. K. wiedział, że M. Ż. (2) jest nietrzeźwy. Co więcej, przed jazdą spożywał z kierowcą alkohol. Wsiadając w takich okolicznościach do samochodu, naruszył podstawowe zasady roztropności, którymi powinien kierować się każdy uczestnik ruchu drogowego, także pasażer samochodu. Postąpił w sposób rażąco nieodpowiedni w zakresie ochrony własnych interesów, świadomie wystawił swoje życie na niebezpieczeństwo. Poszkodowany winien był przewidywać, że zazwyczaj prowadzenie pojazdu przez nietrzeźwego kierowcę zwiększa prawdopodobieństwo spowodowania katastrofy. Działał on na własne ryzyko, gdyż zdając sobie sprawę z możliwości poniesienia szkody, bezpodstawnie jednak przypuszczał, że możliwości tej uniknie. Podkreślić należy, że S. K. był kierowcą zawodowym. W związku z jego zawodem należało od niego oczekiwać wyższego stopnia świadomości oraz staranności. Należy przyjąć, że poszkodowany doskonale zdawał sobie sprawę z podejmowanego ryzyka.

Zachowanie poszkodowanego, zawierające subiektywne elementy winy (niedbalstwo), jest także obiektywnie naganne jako sprzeczne z porządkiem prawnym i zasadami współżycia społecznego. Duża ilość wypadków komunikacyjnych, jakie powodują kierowcy w stanie nietrzeźwym, narażając na niebezpieczeństwo nie tylko siebie i pasażerów, lecz i innych użytkowników dróg, nakłada na każdego obywatela obowiązek szczególnej ostrożności i nie stwarzania warunków do tego, aby kierowca pojazdu mechanicznego podejmował jazdę będąc pod wpływem alkoholu. Współudział poszkodowanego w spożywaniu alkoholu z kierowcą i następnie podjęcie decyzji jazdy z nietrzeźwym kierowcą pojazdu mechanicznego, który z powodu swego stanu doprowadził do wypadku i poniesienia szkody przez poszkodowanego (jego bliskich), będzie z reguły uzasadniać przyczynienie się poszkodowanego po powstania szkody (art. 362 k.c.). Również społeczno-gospodarcza podstawa art. 362 k.c. uzasadnia powyższe stanowisko (vide wyrok Sądu Najwyższego z 07.12.1985r., IV CR 398/85, Lex nr 8740).

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu przyczynienie się S. K. do powstania szkody należy ocenić na poziomie 50%.

Dlatego też, na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki J. K. (po uwzględnieniu wypłaconej przez pozwaną kwoty 10 000 złotych) kwotę 34 871,79 zł, na rzecz A. K. kwotę 19 230,76 złotych, a na rzecz małoletnich E. K. (1) i E. K. (2) po 9 615,38 złotych tytułem zadośćuczynienia za śmierć doznaną na skutek śmierci S. K..

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Tak więc w niniejszej sprawie na powodach E. S. i J. S. spoczywał obowiązek udowodnienia faktów uzasadniających ich roszczenie, a ponadto w myśl art. 232 kpc ciążył na nich obowiązek wskazywania dowodów, z których wywodziła skutki prawne.

Do zamknięcia rozprawy powódki E. S. i J. S. nie przedłożyły żadnych dowodów, które wskazywałyby na zasadność roszczenia, w szczególności nie poddały się badaniom biegłej, a ponadto E. S. nie stawiła się na rozprawę i nie złożyła zeznań pomimo wezwania Sądu. E. S. złożyła jedynie pismo zawierające jej stanowisko w sprawie.

Odnośnie inicjatywy dowodowej Sąd Rejonowy w Piszu w pełni podziela utarte orzecznictwo Sądu Najwyższego wyrażające się w tezie: „Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).” (vide wyrok SN z 17 XII 1996r., I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76; podobnie również wyrok sądu apelacyjnego w Białymstoku z 21 X 2003 r., I A Ca 516/03, OSP 2004/9/118; wyrok SN z 7 X 1998r., II UKN 244/98, OSNP 1999/20/662).

W tym stanie rzeczy, uznając, iż powódka nie dowiodła swojego roszczenia, Sąd orzekł jak w punkcie IX i X wyroku.

Pozwana, decyzją z dnia 20 listopada 2019 roku przyznała J. K. kwotę 10 000 złotych tytułem zadośćuczynienia i odmówiła przyznania zadośćuczynienia powódce A. K.. Żądanie pozwu zasądzenia odsetek od dnia następnego po wydaniu powyższej decyzji (co do roszczeń na rzecz J. K. i A. K.), uznać zatem należy za zasadne. Co do roszczeń na rzecz małoletnich E. K. (1) i Y. E. K. (2) Sąd zasądził odsetki od dnia 10 września 2020 roku tj. od dnia wniesienia pozwu.

O kosztach procesu, wobec jedynie częściowego uwzględnienia żądań pozwu, Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c., biorąc pod uwagę wygranie sprawy przez powódkę J. K. w 58 procentach, A. K. w 64 procentach, a małoletni E. K. (1) i Y. E. K. (2) w 64 procentach.

Koszty poniesione przez powódkę J. K. wyniosły łącznie 5 400 złotych, w tym 5 400 złotych tytułem zastępstwa procesowego. Natomiast koszty poniesione przez pozwanego wyniosły łącznie 5417 złotych. Łącznie koszty stron wyniosły 10 817 złotych. 42 % z tejże kwoty wynosi 4 543,14 złotych. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki J. K. kwotę 856,86 złotych (5 400 zł (wydatki powódki) – 4 543,14 zł (koszt, który powinna ponieść)).

Koszty poniesione przez A. K. wyniosły łącznie 4 617 złotych na co składają się: kwota 1000 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, kwota 3600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły 3 617 złotych. Łącznie koszty stron wyniosły 8 217 złotych. 36 % z tejże kwoty 2 958,12 złotych. Dlatego też Sąd zasądził na rzecz w/w powódki od pozwanego kwotę 1 641,88 złotych (4 600 zł (wydatki powódki) – 2 958,12 zł (koszt, który powinna ponieść))

Koszty małoletnich powodów E. K. (1) i Y. E. K. (2) wyniosły po 3 600 złotych tytułem zastępstwa procesowego. Koszty pozwanego wyniosły 3 617 złotych. Łącznie koszty stron wyniosły 7 217 złotych. 36% z tejże kwoty wyniosło 2 598,12 złotych. Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz małoletnich kwoty o (...).88 złotych (3 600 zł (wydatki powodów) - 2598,12 zł (koszt, który winni ponieść)).

O kosztach procesu odnośnie do powódek E. S. i małoletniej J. S. Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu obciążenie powódek całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu, w okolicznościach niniejszej sprawy pozostaje trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Powódki były subiektywnie przekonany o zasadności swojego roszczenia, które jednak, ze względu na jego nieudowodnienie nie mogło zostać uwzględnione. Okoliczność ta, zdaniem Sądu, uzasadnia zastosowanie art. 102 kpc.

Na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd obciążył pozwanego, w zakresie przegranego procesu, obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwoty 4 046,37 złotych tytułem niepokrytych wydatków na opinie biegłych oraz opłat sądowych od uiszczenia których powodowie zostali zwolnieni.