Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Piszu

POSTANOWIENIE

Dnia 18 listopada 2022 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2022 roku na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

z udziałem A. B., J. I., K. I., P. J. i D. J.

o ustanowienie drogi koniecznej i inne

p o s t a n a w i a:

I.  Ustanowić na nieruchomości – działce gruntu nr (...), należącej do A. B., położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), na nieruchomości – działce gruntu nr (...), należącej do A. B., J. I., K. I., P. J. i D. J., położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...) oraz na nieruchomości – działce gruntu (...), należącej do J. I. i K. I., położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), służebność drogi koniecznej na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości składającej się z działek gruntu nr (...), położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...) – zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego D. Ż. (k. 323 akt sprawy) stanowiącą integralną część niniejszego orzeczenia.

II.  Tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej zasądzić od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz:

1.  A. B. kwotę 12 741,80 zł (dwanaście tysięcy siedemset czterdzieści jeden złoty 80/100) płatną w terminie jednego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności;

2.  J. I. kwotę 14 906,80 zł (czternaście tysięcy dziewięćset sześć złotych 80/100) płatną w terminie jednego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności;

3.  K. I. kwotę 14 906,80 zł (czternaście tysięcy dziewięćset sześć złotych 80/100) płatną w terminie jednego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności;

4.  P. J. kwotę 3657,80 zł (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt siedem złotych 80/100) płatną w terminie jednego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności;

5.  D. J. kwotę 3657,80 zł (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt siedem złotych 80/100) płatną w terminie jednego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności.

III.  Oddalić wniosek w pozostałej części.

IV.  Nakazać pobrać od wnioskodawczyni (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 1 463,09 zł (jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt trzy złote 09/100) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

V.  Nakazać pobrać od uczestników postępowania P. J. i D. J. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 78,30 zł (siedemdziesiąt osiem złotych 30/100) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

VI.  Zwrócić uczestnikowi postępowania A. B. kwotę 590 zł (pięćset dziewięćdziesiąt złotych) tytułem niewykorzystanej w sprawie zaliczki zapisanej pod poz. 570010194581 sum depozytowych Sądu Rejonowego w Piszu.

VII.  Ustalić, iż pozostałe koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponoszą we własnym zakresie.

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. ostatecznie wniosła o ustanowienie na nieruchomości – działce gruntu o nr geod. (...), stanowiącej współwłasność A. B. położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), na nieruchomości – działce gruntu o nr geod. (...), stanowiącej współwłasność A. B., K. i J. małżonków I. oraz D. i P. małżonków J., położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...) oraz na nieruchomości – działce gruntu o nr geod. (...), stanowiącej własność K. i J. małżonków I., położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości składającej się z działek gruntu o nr geod. (...), położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), służebność drogi koniecznej polegającej na prawie przejścia i przejazdu, a także służebności gruntowej polegającej na prawie przeprowadzenia przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, energii elektrycznej i urządzeń łączności publicznej, a także innych podziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że jest właścicielem ww. nieruchomości składającej się z działek gruntu o nr geod. (...). Wskazała, że wymienione działki gruntu powstały w wyniku podziału administracyjnego działki gruntu o nr geod. (...), której prawo własności wnioskodawczyni nabyła od uczestników K. i J. małżonków I. w dniu 30 maja 1997 roku. Podkreśliła, że nieruchomość ta została przez nią nabyta jako działka gruntu nie posiadająca dostępu do drogi publicznej.

Wnioskodawczyni podniosła, że uczestnicy K. i J. małżonkowie I., poza nieruchomością sprzedaną wnioskodawczyni, dokonali sprzedaży również innych swoich nieruchomości, którym zapewnili dostęp do drogi publicznej poprzez sprzedaż na rzecz nabywców udziałów w prawie własności działki nr (...) i ustanowienie służebności drogi koniecznej na działce (...). Obie powyższe działki stanowią w istocie wyznaczoną geodezyjnie drogę wewnętrzną, wytyczoną pomiędzy znajdującymi się po obu jej stronach nieruchomościami, łączącą się z drogą publiczną.

Wnioskodawczyni podała, że pomimo faktu, iż nabyła prawo własności nieruchomości – działki nr (...) od uczestników K. i J. małżonków I., wymienieni uczestnicy nie zapewnili tej nieruchomości dostępu do drogi publicznej. Wnioskodawczyni usiłowała uzyskać służebność drogi koniecznej w drodze umowy, w tym celu skierowała stosowne pisma do uczestników niniejszego postępowania, jednak pozostały one bez odpowiedzi.

Uczestnicy postępowania A. B., K. I., J. I., D. J. i P. J. wnieśli o oddalenie wniosku w całości i zasądzenie na ich rzecz od wnioskodawczyni kosztów niniejszego postępowania. Podnieśli, że ustanowienie drogi koniecznej zgodnie z wnioskiem wnioskodawczyni jest niecelowe dla normalnego i optymalnego dostępu do drogi publicznej oraz będzie istotnym obciążeniem i istotną niedogodnością/uciążliwością dla uczestników postępowania. Nadto podnieśli, że możliwe jest ustanowienie służebności drogi koniecznej dla stanowiącej własność wnioskodawczyni nieruchomości, w dwóch innych wariantach, które zdaniem uczestników nie są uciążliwe.

Uczestnicy podnieśli, że nieruchomość wnioskodawczyni jest, zgodnie z treścią księgi wieczystej, nieruchomością rolną niezabudowaną. Nadto, ponieważ przez wiele lat nie była ona koszona ani karczowana, jest ona obecnie nieruchomością leśną. Umiejscowiona jest ona w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch dróg leśnych (od południa i od wschodu) oraz drogi gminnej (od zachodu). Zdaniem uczestników, dojazd do nieruchomości władnącej od tych dróg byłby dla osób korzystających z tej nieruchomości bardziej dogodny niż przejazd prywatną, wewnętrzną drogą uczestników, niedostosowaną do zintensyfikowanego ruchu samochodowego i pieszego. Dlatego też z wnioskiem o ustanowienie drogi koniecznej i/lub służebności przesyłu wnioskodawczyni powinna zwrócić się do właściwego nadleśnictwa.

Nadto uczestnicy podnieśli, że wnioskodawczyni przemilczała we wniosku, jakie jest rzeczywiste przeznaczenie nieruchomości władnącej. Z informacji posiadanych przez uczestników wynika, że zamiarem wnioskodawczyni jest sprzedaż działek wchodzących w skład nieruchomości władnącej, jako terenów pod budowę jednorodzinnych domków letniskowych. Potencjalni inwestorzy wyrażają zainteresowanie budową ośrodka wypoczynkowego. Dzięki uzyskaniu służebności drogi koniecznej właśnie od uczestników, osoby korzystające z ww. ośrodka wypoczynkowego będą miały swobodny dostęp do jeziora Ś., nad którym położone są nieruchomości uczestników. Realizacja prawa – służebności drogi koniecznej na działkach (...) – będzie polegała na tym, że po nieutwardzonej „wiejskiej drodze” będzie w okresie budowy ośrodka przejeżdżać dziennie kilkanaście obciążonych ciężarówek, a po wybudowaniu infrastruktury wypoczynkowej – kilkadziesiąt samochodów osobowych, a w kierunku jeziora i z powrotem przechodzić kilkaset osób. Taka intensyfikacja korzystania z drogi całkowicie zmienia jej przeznaczenie. Sprawia, że zamiast służyć właścicielom okolicznych nieruchomości, będzie dla nich źródłem znacznych uciążliwości (kurz, błoto, spaliny, nieuchronne dziury i koleiny, jak też hałas i realne niebezpieczeństwo dla pieszych wywołane przez przejeżdżające pojazdy).

Sąd ustalił, co następuje.

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 30 maja 1997 roku, Rep. A Nr (...), (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. nabyła od J. I. prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), położonej w N., dla której w związku ze sprzedażą urządzona została w Sądzie Rejonowym w Piszu nowa księga wieczysta (...).

Powyższa działka gruntu nr (...) i działka gruntu o nr geod. (...), stanowiły pierwotnie jedną nieruchomość rolną, będącą własnością J. I., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadził księgę wieczystą (...).

Działka gruntu o nr (...) uległa następnie podziałowi administracyjnemu na działki o nr (...). Ta ostatnia stanowi drogę wewnętrzną. Podział ten nie jest ujawniony w księdze wieczystej.

Działka nr (...) również uległa podziałom administracyjnym, w wyniku których powały m.in.:

- działka o nr (...) - stanowiąca współwłasność na prawie wspólności majątkowej małżeńskiej J. I. i K. I., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...);

- działka o nr (...) – stanowiąca, w wyniku sprzedaży, własność A. B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...);

- działka o nr (...) – stanowiąca, w wyniku sprzedaży udziałów, współwłasność J. i K. małżonków I. (w udziale 2/5 części), A. B. (w udziale 1/5 części) oraz P. S. i D. E. małżonków J. (w udziale 2/5 części), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...).

Powyższe działki nr (...) stanowią drogę wewnętrzną o szerokości 5 m, która łączy się z drogą publiczną - działką o nr (...) stanowiącą własność Gminy R.. Z tą drogą wewnętrzną łączy się wspomniana wyżej droga wewnętrza stanowiąca działkę o nr (...).

Działki nr (...) są już obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi – służebnościami drogowymi (drogą konieczną) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonych po obu ich stronach.

Stanowiąca własność (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. nieruchomość stanowiąca działki gruntu o nr (...) nie posiada dostępu do drogi publicznej. Od strony zachodniej nieruchomość ma dostęp do stanowiącej własność Gminy R. działki gruntu nr (...), oznaczonej jako droga wewnętrzna, przy czym działka ta nie ma połączenia z drogą publiczną (ani bezpośredniego, ani poprzez inną drogę wewnętrzną). Z jednej strony łączy się z nieruchomością stanowiącą własność prywatną (działka nr (...)), a z drugiej z nieruchomością – działką nr (...) – stanowiącą własność Skarbu Państwa Lasów Państwowych i istniejącą wewnątrz tej nieruchomości leśną drogą gruntową, która przebiega przez działkę nr (...) (również stanowiącą własność Skarbu Państwa Lasów Państwowych) i biegnie do drogi publicznej, tj. działki nr (...).

Poprowadzenie drogi koniecznej poprzez działkę nr (...), zważywszy na zbyt wąską szerokość działki nr (...) i niemożliwy zjazd z drogi wewnętrznej – działki (...) na drogę – działkę (...), musiałoby obejmować jeszcze kilka innych nieruchomości, tj. działki (...), które nie mają nic wspólnego z pierwotną nieruchomością składającą się niegdyś między innymi z działek nr (...).

(dowód: odpis księgi wieczystej (...) k. 99; odpis księgi wieczystej (...) k. 102-103; wydruk z księgi wieczystej (...) k. 119-127; odpis księgi wieczystej (...) k. 100-101v; mapa z projektem podziału działki o nr (...) k. 10; umowa sprzedaży z 02.03.2021r. k. 88-90v; protokół oględzin k. 151; fotografia k. 37; opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji wraz z mapą k. 319-323; opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu geodezji k. 392-395)

Powierzchnia drogi koniecznej poprowadzonej przez działki nr (...), łączącej nieruchomość władnącą z drogą publiczną, wynosi 1831 m ^{( 2)}.

Wartość jednorazowego wynagrodzenia należnego z tytułu ustanowienia wskazanej wyżej służebności gruntowej wynosi odpowiednio:

- dla nieruchomości obciążonej – działki nr (...) – 9 084 złotych,

- dla nieruchomości obciążonej – działki nr (...) – 18 289 złotych,

- dla nieruchomości obciążonej – działki nr (...) – 22 498 złotych.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji z mapami k. 319-324; opinie biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 467-519, 520-579, 580-642; opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 711-718)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tj. Dz.U. z 2022r., poz. 1693), drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie wymienionej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

Przepis art. 2 cytowanej wyżej ustawy stanowi, że drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i drogi gminne.

Stosownie do treści art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić (§ 2 zd. 1). Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (§ 3).

Ustanowienie służebności drogi koniecznej służy zapewnieniu dostępu prawnie zagwarantowanego, skutecznego erga omnes i przysługującego każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości izolowanej. Warunkiem jest brak dostępu lub nieodpowiedni dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "odpowiedniego dostępu", którym posłużył się w art. 145 § 1 k.c., co nakazuje przyjąć, że chodzi o jego potoczne rozumienie. W tym zaś ujęciu "odpowiedni" to "odpowiadający przeznaczeniu", "spełniający wymagane warunki" (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.09.2012r., IV CSK 34/12, Lex nr 1230155).

Nieruchomość ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej, gdy łączy ją gospodarczo funkcjonalna droga gruntowa pozostająca pod zarządem gminy, ujęta w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, będąca w powszechnym korzystaniu (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.11.1982r., III CZP 44/82, OSNCP 1983, z. 5-6, poz. 70, Lex nr 2832). Za połączenie z drogą publiczną nie może być uznana droga, po której właściciel nieruchomości pozbawionej dostępu, lub inne osoby korzystające z tej nieruchomości komunikują się grzecznościowo, a nawet, gdy dostęp oparty jest na stosunku obligacyjnym z właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Hipotezą art. 145 k.c. jest bowiem objęty dostęp o charakterze trwałym, nie skrępowany wolą osób trzecich (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.10.2011r., II CSK 94/11, Lex nr 1044002).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wykazał jednoznacznie, że nieruchomość wnioskodawczyni nie ma dostępu do drogi publicznej. Stanowiąca własność gminy R. działka nr (...), z którą nieruchomość wnioskodawczyni graniczy od zachodu, jest wprawdzie drogą wewnętrzną, ale „ślepą”, gdyż nie ma ona połączenia z drogą publiczną (ani bezpośredniego, ani poprzez inną drogę wewnętrzną). Z jednej strony łączy się z nieruchomością stanowiącą własność prywatną (działka nr (...)), a z drugiej z nieruchomością – działką nr (...) – stanowiącą własność Skarbu Państwa Lasów Państwowych i istniejącą wewnątrz tej nieruchomości leśną drogą gruntową, która przebiega przez działkę nr (...) (również stanowiącą własność Skarbu Państwa Lasów Państwowych) i prowadzi do drogi publicznej, tj. działki nr (...).

Należy jednak zaznaczyć, że z uwagi na zbyt wąską szerokość działki nr (...) i niemożliwy zjazd z drogi wewnętrznej wnioskodawczyni – działki (...) na drogę – działkę (...), poprowadzenie drogi koniecznej poprzez działkę nr (...) musiałoby obejmować jeszcze kilka innych nieruchomości, tj. działki (...), które nie mają nic wspólnego z pierwotną nieruchomością składającą się niegdyś między innymi z działek nr (...).

Tymczasem zgodnie z art. 145 § 2 zdanie drugie k.c., jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między zainteresowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

W zakresie stosowania art. 145 § 2 zd. 2 k.c. kilkukrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, który wskazał, że ww. przepis zawiera stanowczą dyspozycję, iż w wypadku, gdy potrzeba ustanowienia drogi koniecznej jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, sąd zarządza przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej (vide wyrok SN z 19.11.1998r. w sprawie III CKN 41/98). Nadto wyjaśnił, że przy stosowaniu przesłanki z art. 145 § 3 k.c. trzeba mieć na względzie wymaganie pierwszeństwa przeprowadzenia drogi koniecznej po nieruchomości powstałej w wyniku czynności prawnej, jeżeli bowiem przed dokonaniem podziału komunikacja do dalszej części szczepowej nieruchomości odbywała się po działce wydzielonej, to dokonujący czynności prawnej powinni zabezpieczyć dojazd przez ustanowienie służebności (vide postanowienie SN z 04.11.2010r. w sprawie IV CSK 158/10).

Powyższe poglądy należy zestawić z faktem, iż prawo własności nieruchomości stanowiącej pierwotnie działkę gruntu o nr (...), wnioskodawczyni nabyła od uczestnika postępowania J. I.. Działka ta wchodziła wówczas w skład nieruchomości rolnej stanowiącej majątek osobisty J. I., dla której w Sądzie Rejonowym w Piszu prowadzona była księga wieczysta (...). W wyniku sprzedaży, dla działki nr (...) została urządzona nowa księga wieczysta. Z tej samej nieruchomości rolnej wydzielone zostały działki gruntu o nr (...), (...) i (...), stanowiące drogę wewnętrzną, do której to drogi dostęp ma nieruchomość wnioskodawczyni.

Co więcej, z księgi wieczystej (...) wprost wynika, że uczestnicy postępowania K. I. i J. I. (po zawarciu w 2005 roku umowy rozszerzenia majątkowej wspólności ustawowej, nieruchomość opisana w księdze wieczystej (...) weszła w skład ich majątku wspólnego) dokonali sprzedaży nieruchomości gruntowych (powstałych w wyniku podziału stanowiącej ich własność działki nr (...)), przylegających do ww. działek o nr (...), którym to nieruchomościom zapewnili dostęp do drogi publicznej poprzez umowne ustanowienie służebności drogi koniecznej przebiegającej przez ww. drogę wewnętrzną lub poprzez sprzedaż udziałów w prawie własności działki (...) albo poprzez sprzedaż prawa własności działki (...).

Z uwagi na powyższe, nie budzi wątpliwości Sądu, że wszystkie nieruchomości odłączone od nieruchomości opisanej w księdze wieczystej (...) i sprzedane na rzecz m.in. wnioskodawczyni, małżonków J. i A. B., mają charakter tzw. „gruntów szczepowych” lub „nieruchomości szczepowych”, opisanych m.in. w postanowieniu Sądu Najwyższego z 12.10.2011r. w sprawie II CSK 94/11, co przekłada się na konieczność ustanowienia służebności drogi koniecznej na nieruchomości, z której nieruchomość władnąca została wydzielona.

Dlatego też Sąd orzekł, jak w punkcie I. sentencji postanowienia z dnia 18.11.2022r. – zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego D. Ż. znajdującą się na karcie 2323 akt sprawy – i ustanowił na rzecz nieruchomości władnącej służebność drogi koniecznej na nieruchomościach stanowiących działki gruntu o nr geod. (...), (...) i (...).

Konsekwencją ustanowienia służebności drogi koniecznej jest zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania stosownego wynagrodzenia.

Wynagrodzenie należy się za samo ustanowienie służebności drogi koniecznej i jest niezależne od szkody właściciela nieruchomości obciążonej. W doktrynie podkreśla się, iż wynagrodzenie powinno być świadczeniem jednorazowym. Nie ma przeszkód, aby zainteresowani uczestnicy postępowania wyrazili wolę orzeczenia przez Sąd wynagrodzenia spełnianego częściami (okresowo). Wówczas bez wątpienia odpowiadające prawu zgodne stanowisko stron wiązałoby sąd orzekający. Zasadniczo jednak sąd orzekający nie powinien sięgać do tej formy wynagrodzenia z własnej inicjatywy.

Sąd ustalił wysokość należnego uczestnikom postępowania jednorazowego wynagrodzenia w oparciu o opinie biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości Z. Z., tj.:

- na kwotę 9 084 złotych dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...),

- na kwotę 18 289 złotych dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...),

- na kwotę 22 498 złotych dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...).

Sąd w pełni podzielił opinie sporządzone na potrzeby niniejszej sprawy przez biegłego sądowego z zakresu geodezji i z zakresu szacowania nieruchomości. Opinie są jasne i pełne, wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie są poparte wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłych. W opiniach uzupełniających biegli rzeczowo i merytorycznie odnieśli się do zarzutów uczestników i w pełni podtrzymali swoje opinie podstawowe, które sąd również podziela.

Zgodnie z art. 207 k.c., kwota wynagrodzenia przypadła uczestnikom postępowania stosownie do wielkości ich udziałów w prawie własności nieruchomości obciążonych, a więc:

- uczestnikowi A. B. – łącznie 12 741,80 zł (9 084 zł + 1/5 z 18 289 zł),

- uczestniczce K. I. – łącznie 14 906,80 zł (1/2 z 22 498 zł + 1/5 z 18 289 zł),

- uczestnikowi J. I. – łącznie 14 906,80 zł (1/2 z 22 498 zł + 1/5 z 18 289 zł),

- uczestnikowi P. J. – 3 657,80 zł (1/5 z 18 289 zł),

- uczestniczce D. J. – 3 657,80 zł (1/5 z 18 289 zł).

Dlatego Sąd orzekł, jak w punkcie II. postanowienia.

Z uwagi na powyższe ustalenia poczynione w sprawie, Sąd na rozprawie w dniu 27 października 2022 roku na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2, 3 i 5 pominął dowody zawnioskowane przez pełnomocników uczestników postępowania.

Sąd oddalił wniosek wnioskodawczyni w pozostałej części, tj. w części dotyczącej ustanowienia na działkach nr (...) - na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej - służebności gruntowej polegającej na prawie przeprowadzenia przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, energii elektrycznej i urządzeń łączności publicznej, a także innych podziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń.

W orzecznictwie powszechnie przyjęty jest pogląd, zgodnie z którym, służebność przesyłu nie jest rodzajem służebności gruntowej lecz odrębnym typem służebności. Stanowisko to potwierdza systematyka Kodeksu cywilnego, wprowadzając w art. 305 ⁴ k.c. odesłanie do odpowiedniego stosowania do służebności przesyłu przepisów dotyczących służebności gruntowych, a także umiejscowienie regulacji tej instytucji w odrębnym rozdziale umieszczonym w dziale poświęconym służebnościom. Zgodnie z treścią art. 305 ¹ kpc legitymację czynną do żądania ustanowienia służebności ma przedsiębiorca, który zamierza wybudować, lub którego własność stanowią urządzenia przesyłowe. A zatem powinien to być tzw. przedsiębiorca przesyłowy. Wnioskodawca w żaden sposób nie wykazał, aby działalność przez niego prowadzona była działalnością związaną z przesyłem jakichkolwiek mediów.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. Należy podkreślić, że w postępowaniu nieprocesowym nie ma "pojedynku" dwóch przeciwstawnych stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu. Ponadto, ustanowienie przedmiotowej drogi koniecznej leżało wyłącznie w interesie wnioskodawcy. Obciążenie uczestnika kosztami postępowania w sytuacji, gdy stanowiąca jego własność nieruchomość zostaje obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, jest co najmniej niewłaściwe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W konsekwencji opłatę sądową od wniosku oraz koszt opinii biegłego z zakresu geodezji i opinii podstawowych biegłego z zakresu szacowania nieruchomości poniosła wnioskodawczyni, albowiem były to koszty sądowe związane z udziałem wnioskodawczyni w sprawie. Koszt opinii biegłego geodety i opinii podstawowych biegłego rzeczoznawcy wyniósł łącznie 4 463,09 złotych i do wysokości 3 000 zł pokryty został z wpłaconej przez wnioskodawczynię zaliczki, a do kwoty 1 463,09 zł tymczasowo pokryty został ze środków budżetowych Skarbu Państwa. Dlatego na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd nakazał pobrać od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 1 463,09 złotych tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Uczestników postępowania P. J. i D. J. Sąd obciążył solidarnie kwotą 78,30 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych ze środków budżetowych Skarbu Państwa, a związanych z doręczeniem korespondencji zawnioskowanemu przez nich świadkowi - B. W. - za pośrednictwem komornika sądowego.

Natomiast uczestnika postępowania A. B. Sąd obciążył kosztami zawnioskowanej przez niego pisemnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości. Koszt ten wyniósł 210 złotych i w całości pokryty został z uiszczonej przez tego uczestnika zaliczki w wysokości 800 złotych. Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał zwrócić ww. uczestnikowi kwotę 590 złotych tytułem niewykorzystanej w sprawie zaliczki (800 zł – 210 zł = 590 zł).

Pozostałe koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponieśli we własnym zakresie stosownie do treści art. 520 § 1 k.p.c.