Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Piszu

POSTANOWIENIE

Dnia 7 maja 2025 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Gajewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2025 roku na rozprawie

sprawy z wniosku G. J.

z udziałem M. J.

o stwierdzenie nabycia spadku po T. J.

I.  stwierdza, że spadek po T. J. (PESEL (...)) c. H. i Z., zmarłej w dniu 25.08.2024 r. w T., ostatnio stale zamieszkałej w T., na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyli:

-

syn G. J. s. S., ur. (...) w W. w 1/2 części,

-

syn M. J. s. S., ur. (...) w W. w 1/2 części;

II.  stwierdza, że na podstawie testamentu notarialnego z dnia 04.12.2017 r. zawierającego zapis windykacyjny spadkodawczyni T. J. (PESEL (...)) c. H. i Z., zmarłej w dniu 25.08.2024 r. w T., ostatnio stale zamieszkałej w T., który to testament został otwarty i ogłoszony na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Piszu w dniu 07.05.2025r. w sprawie I Ns 94/25:

-

prawo własności niezabudowanych działek gruntu położonych w obrębie T., gmina P. oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) o powierzchni 3,9170 ha i (...) o powierzchni 3,9169 ha

-

nabył syn G. J. s. S., ur. (...) w W. w całości z dobrodziejstwem inwentarza,

III.  orzeka, iż zainteresowani ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie.

sędzia Anna Gajewska

Sygn. akt I Ns 94/25

UZASADNIENIE

G. J. wniósł o stwierdzenie nabycia spadku po swojej matce T. J. zmarłej 25 sierpnia 2024 roku w T., ostatnio przed śmiercią stale zamieszkałej w T..

Wnioskodawca wskazał, że w chwili śmierci spadkodawczyni była wdową. Ze związku małżeńskiego ze S. J. pozostawiła dwóch synów: G. J. i M. J.. Spadkodawczyni pozostawiła testament notarialny sporządzony 4 grudnia 2017 roku.

Wnioskodawca wniósł o stwierdzenie, że spadek po T. J. na podstawie ww. testamentu nabyli jej synowie.

Uczestnik postępowania M. J. przychylił się do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

W dniu 7 maja 2025 roku Sąd Rejonowy w Piszu dokonał otwarcia i ogłoszenia testamentu notarialnego spadkodawczyni T. J..

Sąd ustalił, co następuje:

T. J. zmarła 25 sierpnia 2024 roku w T.. Ostatnio przed śmiercią stale zamieszkiwała w T..

W chwili śmierci spadkodawczyni była wdową.

Ze związku małżeńskiego ze S. J., spadkodawczyni pozostawiła dwóch synów: G. J. i M. J..

Innych dzieci, w tym pozamałżeńskich, przysposobionych, bądź takich które zmarły, spadkodawczyni nie miała.

G. J. i M. J. nie odrzucili spadku po matce, nie zrzekli się dziedziczenia ani nie zostali uznanych za niegodnych dziedziczenia po matce.

(okoliczności bezsporne, dowód: odpis skrócony aktu zgonu spadkodawczyni k. 5; odpisy skrócone aktów urodzenia wnioskodawcy i uczestnika postępowania k. 5; zapewnienie spadkowe k. 21-21v)

W dniu 4 grudnia 2017 roku T. J. sporządziła testament przed notariuszem A. G., Repertorium A. numer (...), w którym w § 2 dokonała zapisu windykacyjnego. Postanowiła, że z chwilą otwarcia spadku, jej syn G. J. nabywa prawo własności niezabudowanych działek gruntu położonych w obrębie T., gmina P., oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) o powierzchni 3,9170 ha i (...) o powierzchni 3,9169 ha.

W § 3 testamentu spadkodawczyni oświadczyła, że jej życzeniem jest, aby w dziale spadku:

a)  jej syn G. J. nabył własność niezabudowanej działki gruntu położonej w obrębie T., oznaczonej numerem geodezyjnym (...) – co do części o powierzchni 2,50 ha oraz własność niezabudowanej działki gruntu położonej w obrębie T., oznaczonej numerem geodezyjnym (...) – co do części o powierzchni 13,0500 ha,

b)  jej syn G. J. nabył własność niezabudowanej działki gruntu położonej w obrębie T., oznaczonej numerem geodezyjnym (...), - co do części o powierzchni 19,21 ha oraz własność niezabudowanej działki gruntu położonej w obrębie T., oznaczonej numerem geodezyjnym (...) – co do części o powierzchni 10,4426 ha.

(dowód: testament notarialny k. 6)

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 677 § 1 k.p.c. sąd stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy.

Sąd nie jest związany żądaniem wnioskodawcy, a także zgodnym żądaniem wszystkich uczestników postępowania co do osób, na których rzecz ma nastąpić stwierdzenie nabycia spadku. O tym bowiem Sąd orzeka samodzielnie i zgodnie z przepisami prawa oraz wynikami postępowania dowodowego.

Przepis art. 677 § 2 k.p.c. stanowi, że w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdzi także nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego oznaczając przedmiot tego zapisu.

Przyjmuje się, że złożony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, w przypadku, w którym podstawą dziedziczenia jest testament notarialny zawierający zapis windykacyjny, mieści w sobie wniosek o stwierdzenie zapisu windykacyjnego (teza 43 do komentarza do art. 677 k.p.c., red. Osajda 2018, Legalis).

Powołanie do spadku może wynikać z ustawy albo z testamentu (art. 926 § 1 k.c.). Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 k.c.). Kolejność dziedziczenia określają przepisy art. 932-935 k.c. Jak wynika z art. 931 § 1 zd. 1 k.c., w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Artykuł 926 § 2 k.c. wyraża generalną zasadę, iż powołanie do dziedziczenia z testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Zasada ta zabezpiecza pełną realizację swobody w dysponowaniu majątkiem na wypadek śmierci. Testamentowy tytuł powołania do spadku wyłącza - z zastrzeżeniem wyjątku określonego w art. 926 § 3 k.c. - powołanie z ustawy, także wówczas, gdy osoby powołane w testamencie należą do kręgu spadkobierców ustawowych.

Okoliczności faktyczne sprawy w zakresie kręgu spadkobierców T. J., Sąd ustalił na podstawie zapewnienia spadkowego złożonego przez wnioskodawcę G. J., znajdującego potwierdzenie w przedłożonych aktach stanu cywilnego. Dowody te Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne, jako że ich prawdziwość nie nasuwała jakichkolwiek wątpliwości i nie była kwestionowana przez uczestników postępowania. Z dowodów tych wprost wynika, że spadkobiercami ustawowymi T. J. są jej synowie G. J. i M. J..

W sprawie bezspornie ustalono, że spadkodawczyni pozostawiła testament notarialny sporządzony 4 grudnia 2017 roku. Nie budziła wątpliwości Sądu wiarygodność tego testamentu.

Podkreślić należy, że sporządzony przez spadkodawczynię testament notarialny nie stanowi powołania do całego spadku w trybie art. 961 k.c., lecz zawiera zapis windykacyjny.

O ile bowiem także w przypadku testamentu notarialnego z powołaniem do rzeczy nie jest wykluczone zastosowanie art. 961 k.c., o tyle nie może być mowy o zastosowaniu art. 961 k.c. w sytuacji, gdy w testamencie notarialnym wskazano jeden z przedmiotów takiego zapisu wymienionych enumeratywnie w art. 981 ¹ § 2 k.c. i ponadto takiemu rozrządzeniu towarzyszy po pierwsze użycie sformułowania, że jest to zapis windykacyjny lub po drugie opisowe lecz jednoznaczne ujęcie językowe tego, że wolą testatora jest, by wskazana przez niego osoba nabyła dany przedmiot od razu w momencie otwarcia spadku po tym testatorze. Jedynie w braku któregoś z powyższych sformułowań trzeba będzie uznać, że mimo sporządzenia testamentu w formie notarialnej mamy do czynienia nie z zapisem windykacyjnym lecz z zapisem zwykłym lub testamentem w wyniku zastosowania normy z art. 961 k.c. Jest tak dlatego, że art. 961 k.c. zgodnie z jego treścią ma zastosowanie jedynie w razie wątpliwości (teza 3. do komentarza do art. 981 ⁵ k.c. red. Gniewek 2019, Legalis). Zestawienie treści testamentu notarialnego sporządzonego przez spadkodawczynię z treścią art. 981 ¹ § 1 i 2 k.c. pokazuje, że treść testamentu jest powtórzeniem treści art. 981 ¹ § 1 k.c. i obejmuje jedno z praw opisanych w jego § 2, a zatem nie może być mowy o tym, że jest on testamentem w rozumieniu art. 961 k.c., lecz zapisem windykacyjnym.

Mając na uwadze treść złożonego w niniejszej sprawie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, a także przytoczone powyżej stanowisko doktryny i obowiązujące przepisy, Sąd miał zatem obowiązek stwierdzić nabycie spadku i zapisu windykacyjnego po spadkodawczyni T. J..

W związku z powyższym, w oparciu o art. 1025 k.c. i powołane wyżej przepisy, Sąd Rejonowy w pkt I. postanowienia z dnia 7 maja 2025 roku stwierdził, że spadek po T. J. na podstawie ustawy nabyli jej synowie G. J. i M. J. w częściach równych, to jest po ½ części.

Z zapewnienia spadkowego odebranego od wnioskodawcy wynika, że wymienieni wyżej spadkobiercy nie podlegali ustawowemu wyłączeniu od dziedziczenia z tytułu odrzucenia spadku, zrzeczenia się go bądź uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia.

Na podstawie art. 677 § 2 k.p.c. i art. 981 ¹ k.c., w punkcie II. postanowienia z dnia 7 maja 2025 roku Sąd Rejonowy stwierdził nabycie zapisu windykacyjnego zgodnie z wolą spadkodawczyni wyrażoną w § 2 testamentu notarialnego sporządzonego 4 grudnia 2017 roku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do treści art. 520 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem każdy z uczestników postępowania nieprocesowego ponosi koszty postępowania związane ze swoim uczestnictwem w sprawie, co oznacza, że obciążają go koszty tej czynności, której sam dokonał, jak i czynności podjętej w jego interesie, także przez Sąd, na jego wniosek lub z urzędu. Wnioskodawca poniósł zatem koszt opłaty sądowej od wniosku (100 zł) i ewentualnie koszt stawiennictwa na rozprawie w dniu 7 maja 2025 roku, podobnie jak uczestnik.

Na marginesie, odnosząc się do treści § 3 testamentu spadkodawczyni, wskazać należy, iż realizacja zawartego w tym paragrafie życzenia spadkodawczyni, wymaga wystąpienia przez G. J. lub M. J. lub przez nich obu wspólnie do Sądu Rejonowego w Piszu z wnioskiem o dokonanie działu spadku po T. J. obejmującego niezabudowane działki gruntu oznaczone numerami geodezyjnymi (...) położone w obrębie T. w gminie P..

sędzia Anna Gajewska